Калтаса ужара
-4 °С
Пылан
Все новости
Новости
17 Апрель 2018, 12:20

Шекланыза! Вӱдшор!


Шошымсо вӱдшор – пӱртӱсыштö лийше лӱдыкшö явлений, тудо моткоч шучко эҥгекым конден кертеш. Вӱд шинчыме верыште лиймыда годым, поснак сак лияш кӱлеш, икшыве-влакым шкетыштым ида кодо, ий ӱмбак лекман огыл. Шарныза, тыглай правил-влакым шуктен толын, те шкендан да лишыл еҥдан илышыжым арален коден кертыда.
Эҥерыште, ерыште, пӱяште шошымсо вӱдшор жапыште ий шӱштыра лиеш. Тыгай ий ӱмбалне кошташ моткоч лӱдыкшö: тудо йол йымалне кеч-могай жапыште шаланен кертеш да вӱд йымак каен кертыда.
Тидым шарнаш кӱлеш:

- шошымсо ий йымак вашке пурен каяш лиеш;

- эн ончыч сер воктене ий вашкерак шула;

- лум дене петыралтше шошымсо ий шӱштыраш вашке савырна.
Шошымсо вӱдшор да ий тарваныме жапыште чаралтеш:

- эҥерыш, ерыш, пӱяш да вӱд шинчыме верыш лекташ;

- ий тарваныме жапыште эҥер гоч лекташ;

- ий чумыргымо верыште лияш;

- тура сер воктене шогаш;

- ий чумыргымо вер воктеке мияш;

- сер деч ийым шӱкалаш;

- эҥерын, ерын, пӱян келгытшым висаш;

- ий ӱмбалне кошташ да мунчалташ.
Шошымсо вӱдшор икшыве-влаклан поснак кугу лӱдыкшым конда. Икшыве-влак ача-ава да кугыеҥ деч посна кодыныт гын, нуно лӱдыкшылыкым шотыш налде, тура сер воктене модыт, ий ӱмбалне мунчалтат. Тыгай шотдымылык шучко эҥгекыш конден кертеш. Шошым поснак тӱткö лийман да икшыве-влакын кушто модмыштым текшырыман.
Ача-ава-влак! Кугыеҥ-влак деч посна эҥер деке ида колто: ий ӱмбалне ты жапыште коштмаш могай кугу эҥгекыш конден кертме нерген ойлыман. Шошымсо вӱдшорышто шкем кузе кучаш кӱлмö правил-влакым ушештаренак шогыза. Вӱд воктене модаш чарыза. Катлыше ий, йӱштö вӱд, писе йогын колымашке шуктен кертыт. Шарныза, шошым ий тарванаш тӱҥалме жапыште тӱҥ шотышто икшыве-влак дене эҥгек лиеда.
Сандене шошымсо вӱдшорышто да ий тарваныме жапыште лӱдыкшыдымылык правил-влак нерген ойлыза:

- Шошымсо вӱдшорышто ий ӱмбаке ида лек.

- Тура сер воктене ида шого – тудо уралт кертеш.

- Те вӱдыш пурен кайымым ужында гын, аптыранен ида шогал, мöҥгыда ида курж, а кугу йӱк дене полышым ӱжса, кугыеҥ-влак колыт да полышым ончыкташ толыт.

- Шошымсо вӱдшорышто да ий тарваныме жапыште поснак сак лийман.

- Шке илышдам аралашак тыршыза!
Н. Ганиев, 102 №-ан ПСЧ-ын вуйлатышыже.