«Таныптӱр» ансамбль – У Оръямучаште

Поро кече «Ӱжара» газет!

Тыланда поро калык нерген возымо шуэш. Марий калык ончыкылык сай шонымаш дене ила гын, тугеже ялынат ончыкылыкшо уло.

Январь мучаште мыланна ялсовет вуйлатыше Пазугутов Вадим Владимирович йыҥгыртыш. «Тендан «Таныптӱр сем» ансамбль дек йодыш уло, мане. – Шушаш жапыште концерт программыда дене ала мемнан деке, У Оръямучаш ялыш, толын кертыда? Ял калык ӱжеш. Пырля мураш-кушташ кумылышт уло».

Ом пале, кузе дыр тудын ласкан да ныжылгын сымастарен йодын моштымыжо садешак кумылым савырыш. Телефон гычак айдемын поро кумылжо койылалтыш. Конешне, толаш лийна. Кузе тыгай йодмашлан тореш лият?

Шуматкече толын шуо. 2 февральыште Коян села гыч «Таныптӱр сем» этно-фольклорный ансамбль У Оръямучаш ялыш тольо.

Ушет кая, кумылет ӱлкӧ, кӱшкӧ лиеш… Вуйлатыше Вадим Владимирович ден староста Пасюкова Юлия Владимировна поро кумыл дене мемнам урем гычак шокшын вашлийыч. Тыге вашлийыт манын, шоненат огынал ыле.

Пел шагат гыч ял калык чумыргыш. Чылан толыныт, докан. Шинчаш верат ыш код. Клуб изи гынат, чыла шке кид дене ыштыме (сценыжат, теҥгыл-влакат, вешалке-влакат, занавесшат шке ургымо, ыштыме, ямдылыме) калыкын поро да яндар шинчаончалтышыже мо акым шога гын?! Мыланна тиде куан ыле. Нӧлталтше кумыл дене концертым тӱҥална. Кок шагат калык совым рӱжге кырен, йывыртен (иктат нигуш пурен-лектыш коштын огыл), куанен ончен шинчышт.

Ме тачат ойлена, шинчашна залыште шинчыше чыла калык вошт шыҥен кодын – изижат-кугыжат, шоҥгыжат-рвезыжат. А вет тыгай изи яллан калыкше ятыр. Тидыже моткоч куандара! Ялын ончыкылыкшо уло! Ме пуйто 70-80 ийлашке уэш логална, тыгай шӱлыш шижылтын.

Вадим Владимирович концерт покшелан кӱчыкрак докладым ыштыш, ял калыкшылан ончыкылык шонымашыжым каласкалыш, ялын старостаже Юлиям шочмо кечыж дене шокшын саламлыш. Артист-влакат Юлия Владимировналан шке мурыштым пӧлеклышт.

Чын, ме шуко вере выступатленна. Тӱрлӧ кундемлаште – Пошкырт калык коклаште гына огыл, Марий Элыште, Свердловск, Киров областьлаште, Удмуртий да Татарстан Республикыштат лийынна. Кузе да кушто калык чумыргымым пеш сай палена. Вуйлатыше-влак калык дене кузе илат, келшат ¬– тидымат палена. Чыла ужын-колын, умылен илена. Илыш чыла вереат икгай огыл, тӱрлӧ.

У Оръямучаш калыклан шке вуйлатышыжлан полшаш кӱлеш. Вет тудо тыршен пашам ышта! Шке калыкше верч ойгырта. Ты саманыште тыгай еҥ-влак шагал улыт. Калыкым тарваташат йӧсырак, шукыжо кидшым лупшалын кая, пуйто нунылан нимат ок кӱл. А Вадим Владимирович лийже да калык ял илыш дене йӧсланен ынже иле манын, вийжым пыштен тырша.

Марий-влак! Пагалыме калыкна! Марий ялла, марий йӱла, марий йылме тек нӧлталалтше, ынже шагалем, ынже пыте! Миен-толын илаш, ваш келшаш, кылым кучаш – эреак весела кумыл, поро шӱлыш кӱлешак!

Теве ме 2016 ийыште Москваште Поклонный гораште «Народы Москвы» фестивальыште выступатлышна. 2017 ийыште Эстонийыш мийышна. Таллин да Тарту олалаште, чылаже 7 концертым ончыктышна. Тыгай куанымаш, илышлан вийым, куатым налын пӧртылна. Уныкана-влак пырля выступатлаш мийышт. Нунылан кӧргӧ чоныштышт поро пашалан, марий койышлан, мурылан, тулым ылыжтышна. Тек шӱман лийышт шке йылмышт деке. Ынышт вожыл марий улмышт деч. Кушто ме лийынна, тушто таче мартеат мемнан нерген йывыртен ойлат. Эше Эстоний калыклан келшенна, кеҥежым съемочный группо, документальный кином ышташлан возаш тольыч. Тевыс, тыгак илаш кӱлеш. Инициативный, талантан-шамычлан корным пуэн, нӧлталалташышт полшыманак.

Концертна мучашлалтмеке, калыкат мӧҥгӧ каяшат ыш вашке. Кандырам пунен, мурым мурен йывыртен тывырдыкым куштышна.

Йӱштырак клуб вара шӱлен-шӱлен шокшеме. Шокшо тамле чайжым медпункт вуйлатыше Апсалиева Наталья Тимофеевна йӱктыш.

Тау тыланда, У Оръямучаш ял калык! Тыгаяк чулым да патыр лийза! Тау тыланда Вадим Владимирович! Тыршымашда арам огыл. Ончыкылык пашаштыда у сеҥымашым тыланена. Тек калыкын йӧратыме еҥже да ӱшанле пашаеҥже, вуйлатышыже лийза. Кугешныже тендан дене марий калык. Таза лийза, пашада ушныжо.

Ирина Михайлова