Математикла шонышо актер

Тиде рвезым М. Шкетан лӱмеш театрыште ончыч массовкышто модшо актер-влак коклаште шекланен шуктенам. Южо артист шуко еҥ коклаште йомеш, а тудо туштат шинчалан вик перна. Йӱкшат виян да раш, торашке шергылтеш да кажне мутшым умылаш лиеш. «Тиде рвезе театрыште актер гына огыл, радиоштат сай диктор лийын кертеш», – шоналтышым шке семынем. Садлан тудын дене вашлияш кумыл лекте.

Тиде – М. С. Щепкин лӱмеш кӱшыл театральный улищиым 2015 ийыште тунем лекше да М. Шкетан лӱмеш Марий кыгажаныш драмтеатрыште ыштыше Генрих Тимиряев.

Пошкыр кундем Калтаса районын ик эн тора ялыштыже шочын-кушкын Генрих. Ял лӱмжат моторын йоҥга – Тошто Яш. Ачаже, Николай Демьянович, нефтяной аланыште пашам ыштен. Аваже, Ульяна Александровна, тысе тӱҥ школышто тӱҥалтыш класслам туныктен. Но самырык ӱдырамаш 31 ияшак шкетын кодын, марийже трагически колен. Тыге ача деч посна кодшо 10 ияш Тимурым, 8 ияш Генрихым, 2 ияш Никитам да 2,5 тылзаш Катям авашт шкетын ончен куштен. Илыш нуным изинекак пеҥгыже лияш туныктен.

«Мый нигунамат артист лияш шонен омыл, ты корныш вучыдымын шогалынам, – каласыш Генрих. – Авамын темлымыж почеш школ деч вара шкенан денак Благовещенскысе педучилищым тунем лектынам. Визымше курсыштак пел ий Караидель районысо Чепаш ялыште 5-9-ше класслаште математикым туныктенам, вел пел ийжым – шочмо ялыштем тӱҥалтыш класслам».

Школ деч вара – армий. Тушто педучилищыште налме шинчымашыже полшен – рвезе Саратов областьысе ик войскаште духовой оркестрыште шоктен. Армийыште улмыж годым аваже йыҥгыртен ойлен: Тошто Яшысе школышто тудым математикым туныкташ вучат. Но мӧҥгӧ пӧртылмек, пален налеш: туныктышо уло. Ик тылзе наре каналтымеке, рвезым Калтаса РДК-шке пашаш ӱжыт. Лач тыгодым Москошко марий артистлан тунемаш каяш еҥ-шамычым погаш группо толын улмаш.

«ДК-ште кугу залыште артист лияш шонышо кандаш ӱдыр погынен. Мыйымат вуйлатышем кастингыш виешак покта. «Мый Йошкар-Олаш кайынем, но МарГУ-ш физматыш пураш, а артистлан огыл», – манам. Оҥайлан ончалаш шонен, залыш пурен шинчым. Сценыште Шкетан лӱмеш театрын артистше-шамыч Василий Домрачев, Маргарита Медикова, Роман Алексеев шинчат. Ваштарешышт кандаш пӱкеныште – кандаш ӱдыр. Маргарита Медикова мыйым ужо да парняж дене ӱжылалтыш. «Огым, тышке ончалаш гына пуренам», – манам. Вара содыки индешымше пӱкеныш пурен шинчым. Тыге, нимом шоныде да палыде, апрельыште кастингым эртышым. Июньышто Йошкар-Олаште кокымшо турым эртен кертым. Чылажат йомакысе гай писын лие. Лач шкенан Янаул станцийыш толын волымеке веле артистлан тунемаш пурымемым умылышым», – ойла Генрих.

Москошто тунем лекмеке, самырык артист-влак М. Шкетан лӱмеш Марий театрыш пашаш толыныт. Пырля «Русский секрет» ден «Цилиндр» спектакль-влакым конденыт. Тиддеч вара Генрих актер сомыллан кӱлынак пижын. Роль-влак пеш кугу лийын огытыл гынат, рвезе кажнышкыже чоным пышташ тырша. Адакшым, шке манмыжла, тӱҥалтыште тудо актер семын огыл, а математик семын шонен модын. «Пытартыш жапыште веле актер семын шонем, да садлан роль-влак лекташ тӱҥальыч», – ойла шкеже. Тудын кажне рольжо тӱрлӧ да шонаш таратыше. Теве М. Шкетанын романже почеш шындыме «Эрэҥерыште» чоя, тыгодымак ушан Шумат Шамрайым модын. Вара «Элнетыште» (С. Чавайн) Чужган купечын межнеч эргыже – Изерге. «Вий-ар-ме» рок-оперыште – руш купеч Незван, «Югорнышто» – Торкан онын капаралышыже, Рвезе, Ия. А кызыт тудо эржат-касшат вес кугу паша дене ила: уэш шындыме «Салика» спектакльыште Чопай ден Онтонын рольыштым модеш. Тылеч посна ятыр роль – йоча спектакльлаште. Адакшым Генрих сценыште саркурал – сабле да керде – дене модмо сценылаште моткоч устан модеш. Тидлан шкежак тунемын.

Массовкышто вик шинчаш перныме шотышто тудо тыге пелештыш: «Массовкышто пеш шонен модман. Тушто утыжым модын колтыман огыл, садак шинчалан эн ончыч тӱҥ герой-влак койшаш улыт. Южгунам тидын шотышто вурсалтамат».

Генрихлан пашаштыже сай, шонаш да кушкаш таратыше роль-влакым тыланена.

Ирина Степанова