Рахимов Риф Рахимович нерген

Рахимов Риф Рахимовичын пашаже нерген КПСС райкомын икымше секретарьже Ким Нигмаевич Галиуллин 80-шо ийлаште тыгеракын ойлен.

Тунам Риф Рахимович Калтаса чодыра пункт директор лийын тыршен, а заголовкыш шындыме мут-влакым районысо организаций ден предприятий вуйлатыше-влакын семинарыштышт каласыме. Нунылан чодыра пунктын кок ий жапыште чоҥымо объект-влакым ончыктеныт. Тиде – капитальный кермыч гараж, тышке чылаже 10 утла технике пурен кертын да кок пачашан конторо зданий. Нуным шӱкшӧ пӧртла олмышто чоҥымо лийын. контора гыч тиддеч ончыч ик пачашан лийын. У конторыш ончыктышыжла, Ким Нигмаевич каласен: «Ончалза, Риф Рахимович Рахимов «полдышыш пиджакым урген». А объект-влакым тунам озанлык йӧн дене чоҥеныт – предприятийын оксаж дене да вийже дене. Тиде але эше тӱҥалтыш гына лийын.

Йоча ден самырык жап

Риф Рахимович Рахимов Хазин ялыште1934 ий 19 сентябрыьште, тунам тудо эше Калтаса район территорийыш пурен, кызыт гын Краснокам район, шочын. Тудлан ик ият темын огыл улмаш, кунам ачаж ден аваже пошкудо Чомар поселкыш илаш кусненыт. Ялыште илыш неле лийын. Ту жапыште Чомарыште Мордвиновмытын чодырам перерабатыватлыше ончычысо цех-влак пашам ышташ тӱҥалыныт. Чодыраште да чодырам волтымашке пашаеҥ-влакым налыныт. Тыге Риф Рахимовичын ачаж ден аваже мланде пашаеҥ гыч чодыра пашеҥыш савырненыт. Умбакыже лач тиде пунчалат ик ияш Рифын пӱрымашыштыже кугу рольым модын, очыни.

1941 ийште Кугу Отечественный сар тӱҥалеш. Ты ийын Риф Рахимович Чомар шымияш школын икымше классышкыже тунемаш кая. Тулык, ача деч посна кушмо жап. Сар жапыште икшыве-шамычлан поснак неле лийын, вет чыла кугыеҥ манаш лиеш сарын каен. Шукыштын ачашт сар гыч пӧртылын огытыл, тушан ӱмырешлан кодыныт.

15 ияш, шымияш школым тунем лекмекыже Риф Рахимов лесосплавын Чомар участкышкыже пашашке пура. Кугыеҥланат тыште пашам ышташ неле лийын, ийготыш шудымо самырык еҥлан гын, ойлыманат огыл. Инструмент гыч товар, писке. Тыште Риф кум ий тыршен.

Шке пӱрымашым кычалмаште

Самырык еҥ шке шочмо кундемыжым кеч-мыняр йӧратыже, но тудо садыгак тӱням ужнеже. Тыге Риф Рахимоват 1952 ийыште маска лук Чомар гыч, республикынан рӱдолашкыже, Уфашке каяш шонен пышта. Тыште тудо чоҥымо-монтажный управленийыш электрогазосварщикын тунемшыже лийын пура. Тиде профессий ту жапыште шуэн вашлиялтше, но моткоч кӱлешан лийын. Уфаште тудлан шуко ышташ пернен огыл, 1554 ийыште армийыш налыт. Армий деч вара шочмо кундемышкыже пӧртылеш да Краснохолмский нефтеразведкышке шке профессийже дене пашашке пура. Но идалык гыч самырык Рахимовшочмо кундемыжым коден ӧрдыжкӧ лектын кая. Ынде тудо Узбекистанысе Ташкент областьысе Чирчик олашке миен лектеш. Ныл ий жапыште тудо садак верысе климатлан тунем шуктен огыл.

Мӧҥгыжӧ пӧртылын, профессийжым вашталтен. 1961 ийыште Калтаса райпотребсоюзын Пураял сельпошто товаровед лийын ышташ тӱҥалын. У пашаке тудо уло кумылын ушнен. Пашаде кӱрылтде Башкир кооперативный техникумым тунем лектын, правктикыштат да теорий денат торгайыме пашам тунемын. Тиде сферыште тудо латик ий тыршен – Калегин потребобществом, районысо универмагым, райбыткомбинатым вуйлатен, Калтаса РайПО-вуйлатышын алмаштышыже лийын.ту ийлаште тудо опытым поген. Коллективым вуйлаташ тунемын. Илышыште шке пӱрымашым кычалмаш – тиде кушмо пагыт. Чылажт арам эртен огыл. самырык жапыште чодыраште тыршымаш, чоҥымо паша, нефтеразведыкште, торгайымаште тыршымаш – чылажат кӱлешан лийын, чылаштыжат опытым поген.

Риф Рахимовичын торгайыме ден бытовой обслуживаний сферыште вуйлатыше лийын пашам ыштымыже район вуйлатыше-влаклан келшен. КПСС райком тудын сай организатор улмыжым палемден да 1972 ийыште Калтаса райпромкомбинатым вуйлаташ шогалтен. Предприятий чодырам ямдылен да перерабатыватлен. Тыге, Риф Рахимович пӱрымашыжын тӱҥалтышышкыже, изиж годсек палыме пашакыже пӧртылын.

Промкомбинат, вара тудо лесопункт манылтын, ту жапвште кугу огыл предприятий лийын. Директор Рахимов ончылно тудым кугемдыме шотышто задаче шоген. А тидыжым производствым кугемден, сатум ужален веле ышташ лийын. Риф Рахимович коллективым тиде задачым шукташлан таратен кертын.

– Чылажат коллектив, кадр деч шога, – ойла Риф Рахимович. – Мый тидым пашам тӱҥалмем годымак пален нальым. Сандене пашаеҥ-влакым ойырен налме шотышто кугу тӱткышым ойырышым. Сандене нунын паша йӧныштым саемдаш тыршенам, кӧн илаш вер лийын огыл, пӧртлам чоҥенна.

Шымлымше ийла мучаш гыч тӱҥалын Калтаса чодыра пункт вашталташ тӱҥалын. Производствым кугемденыт, ыштен лукмо сатум ужаленыт, тиде окса дене у пӧлем-влакым чоҥеныт, производствым уэмденыт. Кузе мый кӱшнӧ палемдышым, 12х42 метран капитальный гараж ден кок пачашан контор тиде чоҥымо пашаште тӱҥалтыш гына лийын. Умбакыже чоҥымо материалым шелме шотышо цехым, тӧрза ден омса блок-влакым ямдылыме шотышто столярный цехым, мебельный цехым, ямде сатум аралыме склад-влакым чоҥымо, тыгак пушеҥгым пӱчмӧ шотышто тичмаш автоматизироватлыме кугу куатан эстакадым пашаш колтымо лийын. Эстакадылан кӧра чдыра гыч пум хлыст дене шупшыктеныт, тидыже паша лектышым кугемден, чодыраште ыштыше бригаде-влак чотым кум гана иземдаш лийын.

Производствылан гына огыл кугу тӱкыш ойыралтын, тыгак пашаеӧ-влакын паша условийыштымат ӧрдыжеш кодымо огыл. нунылан столовыйым чоҥымо, тыште нуно тугок кочкыныт, цехлаште каныме пӧлем-влакым ыштыме лийын. 1980-шо ийла тӱҥалтыште шке пашаеҥже-влаклн илыме верым ситарен шогымо шотышто чодыра пункт ок пӧлеман пачер-влакым чоҥаш тӱҥалын. Идалыклан 2-3 пӧрт дене чоҥеныт. Чылаже тыгай 20 пӧртым чоҥеныт. Чодыра пунктышто тыршыше 40 еш у пачерым налын. нине пӧртлам оҥымо дене райрӱдысӧ касвел микрорайоным чоҥаш тӱҥалме.

Пӧрт-влакым чоҥымаш, шке пашаеҥ-влаклан илыме верым ситарен шогымаш – тиде моткоч кӱлешан паша, но предприятий моло кӱлешан пашамат шуктен шоген. Чодыра пункт шке оксаж дене райрӱдыштӧ 50 верлан йочасадым чоҥен, Советский, Мира да 70 лет Октября уремлашке асфальтым шарен. Предприятийн вийже дене продуктовый кевытым чоҥымо, тыгак чодыра пункт Надеждин ялыште «Салют» лагерьым чоҥымаштат участвоватлен. Чыла поро пашам, кудыжым гын чодыра пункт, варажым леспромхоз. Тудым Риф Рахимов вуйлатен, каласен от пытаре.

Аклымаш

80-шо ийла тӱҥалтыште Калтаса чодыра пункт Башкир АССР чодыра промышленность министерствын тыгаяк предприятийже-влак коклаште эртарыме соцтаҥасымашлаште чӱчкыдын сеҥышыш лектын. Квартал еда коллектив Чап грамотым, дипломым, ик вер гыч вес верыш куснылшо знамям налын. 1986 ийыште тудым районысо Паша Чап книгашке пуртымо. Тидын годым, конешне, директорымат палемденыт.

1987 ийыште республикысе йӱдвел-касвел районысо чодыра пункт-влакым иктыш ушымо шотышто пунчалым луктыныт, да нунын негызеш ик кугу леспромхозым чоҥаш лийыныт. Уэш ыштыме предприятийыш Калтаса, Мишкан, Татышле, Бурай чодыра пункт-влак пуреныт. Эн тӱҥлан Калтаса леспрмхозым коденыт. Тунам тудо эн сай предприятийлан шотлалтын. Кӧм директорлан шогалташ манын тыгак кычалын огытыл. Тольык Риф Рахимович Рахимов гына.

Уэш ыштыме предприятийым вуйлатышылан ышташ тӱҥалмекыже Рахимовлан производственный процессым ушымо предприятийлаште уэш ышташыже логалын. Молан манаш гын, нине предприятийлаште пушеҥгым ямдыленыт да перерабатыватленыт пеш начарын. 1987 ийыште Бурай чодыра пунктышто, а 1988 ийыште Мишкан чодыра пунктышто пушеҥгым перерабатыватлыме шотышто цех-влакым чоҥеныт, производственный процесс-влакым механизироватлыме. Тидлан кӧра сатум ыштен лукмаш кӱкшемын, лач тидыже республикысе министерствылан кӱлешан лийын. вет арамлан огыл нуно Риф Рахимовичым вуйлатышылан шогалтеныт.

1988 ий 24 сентябрьыыште Башкир АССР Верховный СоветыПрезидиумын пунчалже почеш, Риф Рахимовлан «Башкир АССР чодыра промышленностьын сулло пашаеҥже» почетан лӱмым пуэныт.

1994 ий марте, сулен налме канышыш лекмекыже тудо Калтаса леспрмхозым вуйлатен. Тудым районыштат, республикысе тыгаяк предприятий вуйлатыше-влак коклаштат пагаленыт, тудын каҥашыжым кеч-кунамат колыштыныт. Рахимов КПСС райком бюро член лийын, ик гана веле огыл тудым район Совет депутатлан сайленыт.

Тений, 19 сентябрьыште Риф Рахимовичлан 85 ий темеш. Ешланат тиде ий юбилейлан поян. Риф Рахимович ден Ханифа Сафеевна кудло ий пырля иленыт. Кум йочам ончен кугемденыт, ынде уныка-шамчат кугемыныт, кугезе уныка-влак кушкыт.

Риф рахимович нерген нинуше шоҥгыеҥ манын каласаш ок лий. Тудо тыгаяк чулым да шӱм-чонжо дене самырык улеш.

Шеҥгеке ончалшыла, Риф Рахимович сай еҥ-влак дене пашам ыштымыжлан куанен ок шу. Вет нуно кеч-кунамат полыш кидым шуялташ ямде лийыныт. Лач порын гына тудо Гайнцев Валерий Анатольевич нерген ойла. Тудо 1980-шо ийлаште леспромхозышто тӱҥ инженер лийын тыршен. Тыгак вӱдышӧ инженер Валерий Иванов, мебель цехын инженерже Галинур Нуриманов, инженер-экономист Рамзия Мавлявиева, чоҥымо паша шотышто инженер Ахмат Музипов нергенат порын гына ойла.