Калтаса ужара
+13 °С
Пылан
Все новости
Новости
10 Шыжа 2019, 12:43

2 №-ан Краснохолмский КШ-ын башкир йылмым туныктышыжо-влак

2 №-ан Краснохолмский КШ-ын башкир йылмым туныктышыжо-влак

Республикыште 1999 ий гыч «О языках народов Республики Башкортостан» закон илышыш шы‰даралтын. Тиде закон пашам сайын ыштыже манын, лўмын Башкортостан Республикысе йылмым аралаш, тунемаш да тидлан вия‰ашлан Кугыжаныш программым ыштыме да пе‰гыдемдыме лийын.


1996 ийыште мемнан районышто икымше гана 2 №-ан Краснохолмский кыдалаш школышто «Башкир йылме» предметым пуртеныт. Эн ончыч башкир йылмым Загия Магаруфовна Галимова туныкташ тў‰алын. Башкир йылме уроклаште тудо тунемше-влакын творческий шуаралтмыштлан, кутырымо йылмылан кугу тўткышым ойырен. Уроклаште нуно башкир муро ден куштымаш-влакым, калык модмашым, башкир йылме ден сылнымутым йєраташ тунемыныт.


1997 ийыште школышко Лилия Фандусовна Давлетова толын. Тудо Нефтекамск оласе педагогика училищын «Башкир йылме ден литературым туныктышо» пєлкажым тунем лектын, а 2003 ийыште – М. Акмулла лўмеш БГПУ-н башкир филологий факультетшым.


Башкир йылмым кажне классыште тунемман лийын, сандене школышко башкир йылмым туныктышо адак кок туныктышым налыныт – Зульфия Валитовна Баранова ден Флера Ахматзакиевна Султановам.


Башкир йылмым кугыжаныш йылме семын районысо чыла школлаште тунемаш тў‰алыныт. Йылме дене пырля калыкын культурыжым, историйжым, литературыжым, искусствыжым да йўлажым тунемыныт. Тунемше-влакым шочмо мландым, тудын пўртўсшым, поян фольклоржым, калык йўла ден культурыжым йєраташ туныкташ кўлын.


Башкир йылмым туныктымо годым туныктышо-влак занимательный артикуляционный упражнений-влакым кучылтыт, башкир калык поэт-влакын почеламутыштым, муро, такмак, калыкмут-влакым тунемыт. Тыгак уроклаште физминутка-влакымат эртарат. Таче гын урокым эртарашлан нуно инноваций технологийым, аудио ден видеозапись-влакым кучылтыт.

Лилия Фандусовна «Башкир фольклор» кружокым намия. Тунемше-влак дене пырля башкир калык йомак-влакым инсценироватлат, калык куштымашым тунемыт. Республикын кечыжлан тўрлє конкурсым эртарат.


Башкир йылмым туныктышын пашажын тў‰ цельже – шке шонышо личностьым воспитатлаш, илышыште лийын шогышо вашталтышлан туныкташ. Тыгай результатлашке тунемме процессым чын чо‰ен, инноваций технологий-влакым кучылтын, тунемше-влакым тўрлє конкурс ден олимпиадылаште участвоватлаш таратен веле шуаш лиеш.


Тунемше-влак чолган школ, район да республике мероприятийлаште, олимпиадылаште, конкурслаште – «Здравствуй, здравствуй сказка!», «Урал батыр», «Живые родники», «Киебаковские чтения» – участвоватлат.


Туныктымашын эн кўлешан задачыже – тиде кўлеш шинчымашым гына огыл пуаш (тунемше-влакын мутер жапашыштым пойдараш, башкир йылмын поянлыкшым ончыкташ), а калыкын культурыжым, историйжым, йўлажым пагалаш да йєраташ туныкташ.


Л. Давлетова