Комбо шылым шолтен (шочмо калыкемын йомакыш савырныше чын историйже)

Иленыт аваж ден кум ӱдыржӧ. Нуно комбо-влакым ашнаш йӧратеныт. Кеҥежым комбо ӱрым кӱтеныт, шыжым – шӱшкылыныт.

Аваже комбо шылым кашташке сакала. Ик комбо шылым тиде кашташтак ойыренрак сака. «Тиде комбо шылым, шошым «кужу-кужу» чӱчий-влак толмо годым шолтена», – туштен каласыме мут дене аваже ойла. Аваже кужу-кужу кече-влак толшаш нерген ойлен, а эн изи ӱдыржӧ тиде туштен каласыме мутым вияшын гына умылен. Шошо шуэш. Ик кече аваже да кок ӱдыржӧ пашашке каят.

Суртеш эн изи ӱдырышт гына кодеш. Изи ӱдыр окнашке ончалеш да ужеш: оралтышке кум пӧръеҥ пурат. Кумытынат кужу, кӱкшӧ капан улыт. Нуно писке-товар сомылым шукташ кычалше-влак лийыныт. Ӱдырын вуйышкыжо «кроп» аважын шыжым ойлымо мутшо пурен кая: тиде лач авамын вучымо еҥышт-влак. Ӱдыр нуным куржын налаш лектеш. «Пурыза, пурыза. Тендан толшашым авам шыжымак ойлен ыле. Мый тыланда комбым шолтем», – ӱдыр куанен ойла. Пӧръеҥ-влак икте-весыштым ӧрын ончалытат, пӧртышкӧ пурат.

Ӱдыр комбо шылым пурта, шолта да пӧръеҥ-влакым коя шӱр да комбо шыл дене сийлен колта. Кастене аваже да кок акаже паша гыч пӧртылыт. Ӱдыр аважым тӧрштылын вашлияш лектеш. «Авай, авай! Саде «кужу-кужу» чӱчий-влак тольыч. Мый нунылан посна кодымо шылым шолтышым да сийлен колтышым. Чылажымат ойлымет семынак ыштышым», – ӱдыр куанен ойла. Аваже ӱдыржым вурсен гына коден гын, ӱпшым кӱрын гын, тулвондо дене кырен гын – пале огыл. Чыла тидым кидпаша дене чумыр шинчыше кокай-влак деч колынам. Нуно тиде историйым чынлан шотленыт. Мыят, пылышым шогалтен, чынлан шотлен колыштынам.

А. Окмакин.