Морской пехотыш логалынат — кугешне

Роман Искибаев морской пехотышто серысе ракетно-артиллерий бригадыште службыж нерген

27 ноябрьыште Морской пехота подразделенийын кечыже палемдалтеш. Октябрь мучаште мемнан газетнан сайтше гоч ме лудшына-влакым ты войскаште служитлыше шочшышт, а морпех-влаклан службышт нерген шарнымашыштым каласкалаш йодна. Тидыже куандара, мемнан йодмынам колыныт, шагал огыл вашмутым налынна, тидлан нунылан кугу тау. Поснак морпех-влаклан таум каласыме шуэш. Таче ме ™лыл Качмаш ял гыч Роман Искибаевын службыж нерген шарнымашыжым савыктена.

2012 ийыште Нефтекамск оласе нефтяной колледжым тунем лекмеке, шочмо-кушмо эллан порысым пуаш жап шуо. 28 майыште мыйым Россий Федераций Вооруженный Вий радамыш нальыч. Калтаса села гыч мемнам Уфа оласе шеледыме воинский частьыш кондышт. Тыште ме шем костюман да ош фуражкан кок военныйым ужна. Тиде Йӱдвел флотын флагманже гыч моряк-влак лийыныт, а нунышт Краснознаменный Йӱдвел флотышто службым эрташ командым погеныт.

Краснознаменный Йӱдвел флот (СФ, КСФ) – Россий военно-морской флотын оперативно-стратегический ушемже, Российысе военный флот-влак кокла гыч эн «самырык» улеш. «Йӱдвел флот» Объединенный стратегический командованийын (ОСК) ушымо ужашыже. Тудо 1933 ий 1 июньышто Йӱдвел военный флотилий семын негызлалтын. 1937 ий 11 майыште флотилийым Йӱдвел флот семын ыштеныт. КСФ управленийын штабше ден органже 1941 ий 11 июнь гыч 1945 ий 9 май марте армий ден флотын составыштыже лийыныт. Базированийын тӱҥ верже – Североморскын петыралтше административно-территориаль ушемже (ЗАТО). Йӱдвел флотышто атомный ракетный да торпедный подводный лодко, ракетоносный да противолодочный авиаций, ракетный, авианесущий да противолодочный корабль-влак улыт. 2013 ий гыч Йӱдвел флот – межвидовой стратегический ушем, Российын военный округшо улеш. Тудым вице-адмирал Александр Алексеевич Моисеев (2019 ий май гыч) командоватла.

«А» категорий почеш мемнам чыласнамат ойырен нальыч. Вет тушто климатический условий неле – вӱдыжгӧ теҥыз климат, игече чӱчкыдын вашталталтеш, полярный кече да полярный йӱд – сандене военнослужащий-влакым ойырен налме годым чыла тидым шотыш налман. Тыгак «ВС» категориян водительский права улмым шотыш налыт – флотлан водитель-влак кӱлыт. Вет флот – тиде корабль да подводный лодко веле огыл, тыгак серысе войска-влакат улыт.

Йӱдвел флотын тӱҥ базыштыже – Североморскышто мый водитель-влакым ямдылыме тунемме курсым эртышым да морской пехотын 536-шо посна серысе ракетно-артиллерийский бригадыш колтышт. Тӱҥ базе да морской пехотын батальонжо Спутник поселкышто верланен, тыгак икмыняр рота Видяево, Гаджиево, Североморск, Мурманск флот-влакын чыла тӱҥ базышкыже шеледалтыныт да порт-влакым аралат, тудын тӱҥ вийже улыт. Мемнан частьна Губа Оленья поселкышто верланен ыле.

Морской пехотын девизше – «Кушто ме, тушто – Сеҥымаш!». Тиде яра мут-влак огыл. Петр I морпехым ыштыме деч вара ик пораженият лийын огыл. Кугу Ачамланде сар жапыште армийын генералже Маргелов шке «шольыжо-влакым» (тыге морпех-влакым тудо ласкан манын) лӱддымӧ да патыр лияш туныктен. Кажне флотышто морпехым тӱрлын маныныт: Йӱдвел флотышто – «ош маска-влак», Тихоокеанский флотышто «тигр-влак», Черноморскышто – «акула-влак», Балтийскийыште – «шем пантера-влак», Каспийский флотилийыште – «пире-влак».

Мемнан бригадынан тӱҥ задачыже – Редут серысе ракетный комплекс-влак дене подводный вийым аралымаш. 25-460 км марте лӱйкаленна. Нуно вӱд ӱмбалне чыла тӱрлӧ корабльым пытарен кертыт, тидын годым авианосец-влакымат – тидлан ядерный боеголовко-влакым пайдаланат. Демобилизаций деч вара, 2014-15 ийыште модернизаций эртен да Бал, Бастион ракетный комплекс-влаклан вашталтеныт. Морской пехотын цельже ден задачыже тӱрлӧ, флотым, войскам, калыкым да серыште объект-влакым аралымаш да молат.

Поснак Мурманский областьын климатше нерген каласкалыме шуэш. Чыланат колында, очыни «Ветер с моря дул…» мурым. Тушто морской климат нерген раш возалтын. Суткаште 24 шагат, арняште 7 кече, талукышто 365 кече вӱдыжгӧ да чот йӱштӧ теҥыз мардеж пуа. Мардежше тунаре йӱштӧ да «вичкыж», -11 градус температурышто –30 градус йӱштӧ гай шижылтеш. Тыгак игечат чӱчкыдын вашталтеш. Икана кеҥежым ( тудо тыште йӱштӧ лиеш да температурат +20 градус деч шокшо ок лий) ме 4 №-ан формо, бушлат деч посна, кочмыверыш кечывалкочкышым ышташ кайышна. Ошкылына ме пиалан, вет тыгай игече кеҥежлан 2-3 гана гына лийын. А кечывалкочкышым ыштен лекме деч вара ме моткоч ӧрынна – уремыште йӱр ден лум йоген да мардеж чот пуэн. А вет улыжат 5-10 минут веле эртен. Сандене служитлыме жапыште игече мыланна ятыр сюрпризым ыштен. Эше мучашдыме полярный кече, кунам ты помыжалтат да тӱҥалтыште умыленат от шукто – тиде йӱд але кечывал, тиде ик шагат йӱд, але куд шагат эр… Телымат неле лийын. Иктыже ӧрыктара, телым тыште моткоч мотор – йӱдвел сиянийым ужаш лийын. Тудо чынжымак моткоч сӧрал, тудын моторлыкшым умылтарен сеҥаш ок лий, ужаш кӱлеш.