Кугешнена, аклена да шарнена

Салам лийже, мыйын пагалыме кочам, Асраров Галимьян Асрарович!

Палем, мый тылат Курымашлыкыш гына возен кертам, туге гынат серышем ок йом манын ӱшанем. Чаманен каласаш логалеш, Галимьян кочай, ме тый денет палыме лийын огынал, но тыйын нерген родо-шочшо-влакын ойлымашт гыч шуко палем да шарнем. Ончыч авам тыйын геройлык илышет, тыглай салтакын кугешныше да пеҥгыде характерет, гвардийын старшинаже, Павлоградский Краснознаменный дивизийын 177-ше Гвардейский стрелковыйын 60-шо Гвардейско-стрелковый Кишиневский полкын стрелковый взводын командиржын полышкалышыже нерген ойла ыле. Мый родо-шочшо-влакын ойлымыштым тӱткын колыштынам, тудо мылам совет салтакын кӧргӧ вий-куатшым почаш полшен.

Галимьян кочам, фотоальбомым ончен, эртыше ийысе жапым ончал лекташ лиеш. Еш альбомым лаштыклен, мый тошто, жап деч саргаяш тӱҥалше сар ийласе фотосӱретым ужым. «Военный хронике», шуко ий ончыч фронтовой йолташет-влак дене войзалтынат, ты фотосӱрет мыйым ту жапыш наҥгайыш, кунам мемнан элнан кажне еҥже шочмо-кушмо кундемжым аралаш шогалын.

1920 ийыште БАССР Янаул районысо Бадряшевский ялсоветын Б-Актау ялыштыже шочынат. Тый, чаманен каласаш логалеш, пеш эр ача да ава деч посна кодынат (шочмо иза-акатат лийын огыл). Ачатын тукымжо гыч павает тыйым ончен куштен, 1940 ийыште Янаул РВК тыйым срочный службыш колтен. Эше йӧршеш самырык лийынат, служитлыме жап тынар кужаш шуйна манын шоналтенат отыл дыр. Кугу Ачамланде сар тӱҥалме нерген тый срочный службым эртыме годым пален налынат, Ачамландын чапле эргыже семын, нимом шонкалыде вигак тудым аралаш каенат.

Сар мийыме ий-влак неле лийыныт, тидын нерген тый нигӧланат ойлен отыл. Но аралалт кодшо документ-влак гыч ме палена, 1944 ий 23 март гыч 1 сентябрь марте тый Украинский ССР ден Молдавский ССр-ым утарымаште кредалынат. 1944 ий 23 августышто, Кишинев олам штурмоватлаш кӱлмӧ нерген приказым налмеке, ик эн ончыч атакыш лектынат, ола кечывалвел-эрвел окраинын шола флангыштыже

лӱддымылыкым да патырлыкым ончыктенат, ныл тушманым пытаренат. Ты подвиглан тыйым «За отвагу» медаль дене палемденыт.

1945 ий 14 январьыште немыч захватчик дене кучедалмаште фронтын командованийын боевой задачыжым сай шуктымылан тый Ачамланде сарын II-шо степенян орденым налынат, а 1945 ий 25 фервальыште Йошкар Шӱдыр орден дене палемдалтынат.

Верховный Главнокомандующий, Совет Ушемын маршалже товарищ Сталинын деч таум каласыман серыш ятыр лийын, тидыже тыйын кредалмашлаште ойыртемалтмет нерген ойлат.

Кугу Сеҥымашым Берлиныште вашлийынат. «Ир янлык илыме верыште» кредалмаште лӱддымӧ да патыр командир семын шкендым ончыктенат. 1945 ий 23 апрельыште, Замок верч кредалмаште, Берлин олаште Силизский вокзал деч эрвелышкыла, шке взводет дене огневой сооруженийым атаковатленат. Тушманын огневой точкышкыжо шке гранатым шоленат, эмганенат, туге гынат кредалме пасу гыч каен отыл. 1945 ий 26 апрель гыч 30 июнь марте госпитальыште эмлымверыште лийынат.

Галимьян кочам, мый тый дене кугешнем! Военный фотосӱрет-влакым ончен лектын, мый тыйын шинчатым ончаш тыршем, а тушеч пуйто тый мыланна, икшывет, уныкат, кугезе уныкат-влаклан ала-мом ойлет. Галимьян кочай, тау тылат, шке примерет дене мемнам илаш туныктет. Ты урок-влак мыланна ӱмырешлан!

Кугу Ачамланде сар пытыме деч вара тый эше кредалынат, ындыжым Мӱндыр Эрвелыште совет-япон сарыште. Пиалешна ты кужу да неле сар ийла деч вара шочмо ялышкет таза-эсен пӧртылынат да Янаул районышто Буйский озанлыкыште вуйлатыше лийын пашам ыштенат. 1946 ийыште Фасиха Зартдинова дене ешым чумыренат, тудо тунам кевытыште сатучо лийын пашам ыштен.

Тендам ныл чапле икшывыда шочын: 1947 ийыште – Вера ӱдырда, 1949 ийыште Замира ӱдырда (мыйын авам), 1951 ийыште Зухра ӱдырда шочын, а 1953 ийыште кужу жап вучымо Фердаус эргыда. 1951 ийыште сай пашаеҥ семын тыйым заготконторын вуйлатышыжлан шогалтат, а еш Калтаса селаш илаш кусна.

Тыйын сусырет нерген пален, тыйын чыла икшывет шкеныштым медицинылан лӱмдаш шоненат, тылат полшаш тыршеныт. Авамын мутшо почеш, ты осколко тыйын капкылет мучко «коштын», тугак тыйым 1961 ий 7 сентябрьыште вес тӱняш наҥгаен.

А икшывет-влак шке шонымашыштым шуктеныт: школ деч вара ӱдыр-влак Бирскысе медучилищым тунем лектыныт, а эргыч – Уфасе медицине институтышто шинчымашым поген.

Галимьян кочай, чаманен каласаш логалеш, Кугу Сеҥымашым вашлиймеке, тый мемнан жап марте илен шуктен отыл. Кызыт тый илет ыле гын, мый тыйын кидетым налын мемнан селанан волгыдо уремжым ончыктен лектам ыле, а тудыжо ту ийла деч вара йӧршеш вашталтын. Тый палет, кочай, шочмо селам мыланем моткоч шергакан. Тыште шӱм-чонлан ласка, ӱшанле. Мыйын йоча годсо уремын лӱмжат мотор – Мир урем. Пӧрт, кушто тыйын фотосӱрет ден наградет-влак аралалтыт.

Тау тылат кочай, мыланна тыныс илышым, яндар кавам пӧлеклыметлан. Тыйын тыныс илышыште тыршыме пашатым, чапле воинский подвигетым ме ӱмыреш шарнен илаш тӱҥалына. Тау тылат.