Кӧтерем села гыч вате-марий Банниковмыт кудлымшо шошым пырля вашлийыт

Алексей Николаевич ден Нина Андреевна Банниковмыт шке ешештым 60 ий ончыч чумыреныт, но кызыт мартеат икте-весышт ӱмбаке порын да шокшын ончат, икте-весыштым йӧратат да пагалат. Пел курым утла икте весым йӧратен да пагален илымаш – тиде пиал огыл мо?

Банниковмыт икте-весыштлан веле огыл ӱшанле улыт, тыгак шочмо-кушмо верыштланат. Тыште, Кӧтерем ялыште, нуно шочыныт, тыштак нунын йоча ден самырык годсо жапышт эртен, тыште ӱдырым ончен кугемденыт, пашам ыштеныт… Тыште нуно тачат илат. Нуно ик уремыште кушкыныт, икте-весыштым йочашт годсек паленыт, фамилийыштат нунын икгаяк – Банниковмыт – лийын. Ик жап гыч нуно умыленыт – икте-весышт деч посна илен огыт керт.

– Алеша мыйым клуб деч вара мӧҥгӧ чӱчкыдын ужатен, – шарналтен ойла Нина Андреевна. – Ужата, вара мӧҥгыжӧ кая. Тудын дене ӱшанле лийын.

– А кузе Нина мурен! – шыргыжалын пелештыш Алексей Николаевич. – Тыгак акробатике лийын, тунам концертлаште акробатике номер-влакымат ончыктеныт. Шке талантше дене тудо мыйын кумылемым савырен кертын.

Нуно, икте-весыштым ешарен, илыш корнышт нерген каласкалаш тӱҥальыч.

Сӱаным Банниковмыт 1959 ий 19 январьыште, Крешене кечын, модыныт. Регистрацийыш, Келтей ялсоветыш, имне дене каеныт. Терышке, Нина ынже кылме манын, Андрей кӱрыкым шарен. А вара пӧртыштӧ, родо-шочшо-влакым поген, изирак сӱаным ыштеныт. Тыге кече почеш кече эртен. Зина ӱдырым ончен кугемденыт. Кызыт уныкашт-влакын сеҥымашыштлан куанен илат.

Банниковмытын уло илышышт Кӧтерем мландыште эртен. Нуно коктынат сар жапысе икшыве-влак улыт. Ниналан кок ий веле лийын, кунам тудын ачаже фронтышто колен. Алексейын ачаже – фронтовик-орденоносец. Мланде пашам нуно изинекак паленыт –сурт озанлыкыштат, пасуштат тыршеныт.

Алексей Николаевич школ деч вара вигак «Родина» колхозышто комбайнер лийын пашам ышташ тӱҥалын, эре ончылно лийын. «Алешам, районышто комбайнер-влак коклаште ончыл верым налше комбайнер семын, автомобиль дене наградитленыт», – кугешнен ойла Нина Андреевна.

Шкеже Нина Андреевна луымшо классыште тунеммыж годымак пашам ышташ тӱҥалын – йочасадыште черланыше воспитательым алмаштен. Тиде паша тудлан моткоч келшен, тыге воспитатель лийын тудо 17 ий тыршен.

1967 ийыште Алексей Николаевич паша биографийыштыже у лаштык почылтын. Тунам тудо Арлан нефтепроводной управленийысе «Калтаса» линейно-производственный диспетчер службышко пашашке пурен. Тиде станцийыште тудо кумло ий тыршен, сулен налме канышыш лекмекыже. Тиде жапыште тудо икмыняр специальностьым вашталтен: тракторист лийын, стропальщик, крановщикланат тунем лектын. Кушко колтеныт, мом ышташ йодыныт тудо кумылын шуктен, армалан огыл, очыни, коллективыште тудо эн сай пашаеҥлан шотлалтын. Мыняр километр пучым пыштыме да олмыктымо – шотленат от пытаре.

– Кушто гына мый пашам ыштен омыл, могай участкыш гына мыйым шогалтен огытыл, – каласкала Алексей Николаевич, – эн ончыч мый шоналтенам, вет станцийын пашаже мыйын пашам дечат шога, вет ме нефтьым транспортироватлыме звенон икте-весым ушен шогышо кылже улына.

«Калтаса» станций дене Нина Андреевнан паша корныжат кылдалтын – тудо кандаш ий связь узелыште телефонистке лийын ыштен. А тунам жап неле лийын, поснак связь шотышто.

– Нефтьын качествыже да количествыже нерген сводкым кажне кок шагат жапыште пуэн шогыман лийын, шарнен каласкала Нина Андреевна.

Шке пашажлан вуйын шогышо улымжлан кӧра тудо кӱлешан данный-влакым кеч-кунамат жапыштыже колтен шоген, тудлан нимат чаракым ыштен кертын огыл.

Кӧтерем села кажне ийын кушкын, нефтьым качатлыше станцият кугемын: у резервуар-влакым чоҥеныт, у оборудований, технике толын. Станцийлан кӧра поселокат кугемын – социальный объект, илыме вер-влакым чоҥеныт. Нефтяникмыт уремыште верланыше ик пӧртыштӧ, тудым Арланысе нефтепроводной управлений чоҥен, вате-марий Банниковмыт кызытат илат.

… 2003 ий гыч республикыште 50, 60, 70, 80 ий пырля илыше еш мужыр-влакым чапландарат.

– Мыланна тыгай мужыр-влакым саламлымаш шукертак поро йӱлашке савырнен, – палемдыш Калтасасе ЗАГС вуйлатыше Ирина Валеева, кунам ме Келтей ялсовет депутат Адабия Ибаева дене пырля юбиляр-влакым саламлаш толна. – Нуно самырык еҥ-влаклан сай пример улыт.

Ирина Владимировна Банниковмытым сылне юбилейышт дене саламлыш да республике вуйлатыше деч саламлыме адресым, пӧлекым кучыктыш.

…Чытымаш, икте-весым пагалымаш, икте-весылан полшымаш – тидын дене еш кучалтшаш. Тыгак шонат вате-марий Банниковмыт. Пырля илыме жапыште чылажат лийын – ойгыжат, куанжат. «Тендан ешыште кӧ оза?» манын йодмемлан вате-марий иканаште вашештышт: «Коктынат».

Банниковмыт илышым йӧратат, кажне кечылан куанен илат. Тек ончыкыжымат нунын пӧртыштышт тыныс илыш, йӧратымаш, икте-весым умлымаш да пагалымаш гына озаланат.

С. Аркадьева.