Тений Изи Агытан ял пӱяшке 54 йӱксӧ чоҥештен толын

Шукерте огыл мемнан элна Шарнымаш да ойган кечым палемден. 1941 ий 22 июньышто Кугу Отечественный сар тӱҥалын. Фашист Германий сарым увертарыде, мемнан олана ден селана-влак ӱмбак бомбым кышкаш тӱҥалын. Тӱжем дене калыкым фронтыш налыныт.

Мыйын Изи Агытан ялем гычат Шочмо элнам аралаш каеныт. 55 салтак мӧҥгӧ пӧртылын огыл. Шерге эргыштым, изаштым, пелашыштым авашт, ватышт, ака-шӱжарышт, икшыве-влак вучен шуктен огытыл. Кеч ме сар деч варасе ийлаште шочынна гынат, ме авана, пошкудына, лишыл еҥна-влакын кузе нуно сарыш шке лишыл еҥыштым, родо-шочшыштым ужатымышт нерген каласкалымыштым шарнена. Тыгай кугу ойгым мемнан калык чытен лектын, ончыкыжым тыгайым ужаш Юмо ынже пӱрӧ. Кажне ешыште сар гыч салтак пӧртылын огыл. нунын коклаште мемнан павайна Искандаров Шакирьян Искандарович. Тудо 1925 ийыште шочын. Южо ешыште 2, 3, 4 эрге дене пӧртылын огытыл. Мутлан, Андреевмыт еш гыч 2 иза-шольо, Ибатовмыт еш гыч 2 иза-шольо, Имакаевмыт еш гыч – 4, Ирдубаевмыт еш гыч – 4, Кутузовмыт еш гыч – 4, Манаевмыт еш гыч – 2, Осековмыт еш гыч – 2, Орспаевмыт еш гыч – 2, Шаймардановмыт еш гыч – 3. Вот теве тыгай шӱлыкан историй.

Имакаевмыт иза-шольо нерген мыланем нунын тукым шӱжарышт Усманова Оксана каласкалыш. Тудын мутшо почеш, Окалче коваже шкетын шым икшывым ончен кугемден, пелашыже черланен колен. Ныл эргыжым фронтыш ужатен: Темась Имакаевич (1909 ийыште шочын), Темырша Имакаевич (1911 ий), Темырьян Имакаевич (1913 ий), Темыраш Имакаевич (1918 ий). Пеш мотор, пашам йӧратыше рвезе-влак лийыныт. Кокытшо ялсоветыште тыршен, молышт – колхозышто. Ӱдыр-влак нунын ӱмбаке онченыт. Иктыштымат нуно вучен шуктен огытыл. Шучко сар нунын самырык жапыштым, пиалыштым да йӧратымаштым шупшын налын. Окалче шкетын кум ӱдыр – Паймалче, Тоймалче, Измелык дене кодын. Нуным йол ӱмбак шогалташ манын, йӱдшӧ-кечыже тыршен – ӱдырамаш, пӧръеҥ пашамат шуктен. Окалче да ялысе моло ӱдырамаш-влакым нимоат тодыл кертын огыл. Тудын пӧртыштыжӧ кеч-кунамат уна-влак шуко лийыныт, тушеч кайме шуын огыл. А могай тутло чай дене тудо сийлен. Ӱдыржӧ-влакат авашт гаяк лийыныт, тылын ветеранже-влак. Чаманаш веле кодеш, нуно ош тӱня дене чеверласеныт. Икшывышт, уныкашт-влак ковашт, павайышт гаяк виян да тале лийын кушкыныт. Сайын илат, чыланат пашам ыштат.

Темырша эргыже сар деч ончыч водитель лийын тыршен. Сар деч ончыч ешым чумырен. Сакева ватыже тудлан Валентина ӱдырым шочыктен. Темырша ӱдыржым моткоч йӧратен, машина дене кондыштарен. Валентина вич йочам шочыктен. Нуно чыланат кочажын чапшым волтен огытыл. Окалчын моло эргыжын йочаже лийын огыл, туге гынат нунын нерген поро шарнымаш мемнан ушешна, шӱм-чонешна кужу жаплан кодын.

Оксанан мутшо почеш, Тоймалче шке изаше-влакым сар гыч моткоч чот вучен. Омыштыжо нуно тудлан ош йӱксӧ семын конченыт. А тений Изи Агытан ял пӱяшке 54 йӱксӧ чоҥештен толын. Ида лӱйкале, ош йӱксӧ-влакым, можыч нуно сар гыч пӧртылдымӧ салтак-влакын чонышт улыт.

М. Кутлубаева.