Мӱй пушан писте пеледыш

Нарынчын койын, писте пеледын. Воктечше эртыме годым тамле пушыж дене кажным авалта, свежа мӱйым тамлыме гай чучын колта. Писте пеледышым погаш вараш кодман огыл, а чай семын йӱаш лиеш. Поснак йӱштӧ телым монча деч вара чапле. Чевер тӱсан тутло вӱд йӱмӧ шумым чактара, вуй корштымым пытара, ӱнарым ешара. Тыгак шоҥгемаш тӱҥалме шӱргӧ коваштыш писте пеледыш дене компрессым ышташ лиеш.

Пистын пеледышыже веле огыл, лышташыжат моткоч пайдале. Вуй корштымо годым писте лышташым вӱдылыт, а сокшо ӱпым пеҥгыдемда. Ложаш марте туржмо кичкыж ден лышташыже вӱр йогымым чарат, лышташнержым коваште йӱлымӧ годым шолтен йӱаш сай.

Писте – марий калыкын аклыме пушеҥгыже. Ончыч тудым сурт пелен шындаш йӧратеныт. Кызытат тидым мондыман огыл. Писте суртпечылан ямым пурта, осал деч арала. Кошкаш тӱҥалше писте суртоза-влаклан сай огыл лийшашым шижтара. Шоналтыман: суртышто тугеже ала-мо йоҥылыш ышталтеш, Юмылан, Сандалыклан, илышлан келшен толдымаш уло. Тидыже ик кечыште огеш лий, а кажне кечын изин-изин погынен, идалык гыч идалыкыш кусна. Сандене суртоза-влаклан тӱткӧ лийман да илышым шергалын, йоҥылышым муын, тӧрлаташ тыршыман.

Пушеҥге дене кылдалтше илыш сӱрет-влак чӱчкыдын вашлиялтыт. Самырык-влак шукыж годым тудым шотыш огыт нал, а илалшырак-влак могай-гынат иктешлымашым ыштат. Мутлан, мардеж, шолем пӧрт воктенсе пистым але вес пушеҥгым (сурт воктене шогышо кеч-могай кугу пушеҥге оралтын аралышыже) йӧрыктен, катен але кӱдырчӧ рашкалтен, пелыгыч шелын. Икмыняр жап эртымеке, суртышто шоҥгыеҥ але йоча черлана, илыш дене чеверласа, суртоза эмганен сусырга. Тыгак омо шижтара. Сурт воктенсе пушеҥге эмганен гын, тудын дене кутыралтыман, осалым кораҥдаш сӧрвалыман, Юмылан пелештыман.

Вес сӱрет. Ик ялыште сурторалте пустаҥын, икмыняр жап гыч воктене шогышо пистат кошкаш тӱҥалын. Суртыш вес еш илаш толын, оралтым шотыш конден, илыме шӱлышым пуртен. Писте кумшо шошылан туге чот пеледалтын, эсогыл лышташыже койын огыл. Ужыда, пӱртӱс могай.