Онарын капкаже, кердыже…

Марий калык шонанпылым Онарын капкаже манын лӱмда. Илышыште чынже денак тудо илен мо? Ала… Но Онар патырна нерген шуко легенде аралалтын. Пуйто тудо моткоч кугу айдеме лийын да чоҥга тайылышке кӱзен шогалеш да вуйжо дене чодыра ӱмбалне волгалтше шонанпыл марте изиш гына ок шу. Сандене шонанпылым Онарын капкаже манын лӱмдат.

Шонанпыл тӱрлӧ тӱсшӧ дене чолгыжеш да моткоч моторын коеш, а Онарын вургемже эшеат сылнырак: ош тувыржым ал, ужар да нарынче порсын дене ургымо, а ӱштыштыжӧ ошалге-канде бисер йылгыжеш, упшыштыжо – сӧрастарыме ший ӱзгар-влак.

Онарын ошкылжат кугу онын гаяк, ик гана тошкалеш – шым меҥге шеҥгелан кодеш. Тудлан корныжат кӱлын огыл, чодыра гоч вик каен, кӱшнӧ пӱнчӧ ден тумым вондер семынак тошкал эртен. Ерат тудым лӱдыктен огыл: эн кугу лӱкӧ тудлан вӱдан лаке гай веле чучын. Онар сарзе лийын, янлык-влакым лӱяш, ир мӱкшын мӱйжым погаш йӧратен. Юл воктенысе кудыж гыч торашке янлыкым да тамле мӱян вопшым кычал каен кертын. Ик кечын Онар Юл воктенат, Немда серыштат лийын шуктен.

Икана Юл воктене ошкылмыж годым Онарын йыдалышкыже ошма пурен. Йолчиемжым руден да почкалтен, тылеч вара Юл воктене ошман чоҥгата-влак кушкын шогалыныт.

Корныштыжо эҥер логалын гын, онын ушышкыжо шонымаш толын пернен: кидышкыже ик кормыж мландым налын да эҥерыш кудалтен. Тыге патырын урзыжо эҥер вӱдым пӱялен шынден, тунамак кугу ер лийын.

Южо преданийыште Онарым кава гыч волышо Юмо семын ончыктымо. Тудо мландышке калыкын илышыжым саемдаш толын. Калык шке Юмыжым – Онарым– монда гын, тыныс илыш пыта, маныныт.