Калмаш ял тўзлана, моторештеш

Айста тў‰алтышке ончалына. Калмаш лўм мом ончыкта? Тыгай лўман ял-влак ятыр улыт. Сандене шанчые‰-влакат тудым кузе шочмыжым тўрлє семын ойлат. Мутлан, кумдан палыме шанчые‰, финно-угровед Семен Яковлевич Черных тыге умыландара: кал – вий, куат, мас (акрет годсо марий мут) айдеме. Тугеже виян, кўдыратле айдеме лиеш.

Вес кумдан палыме шанчые‰, тюрколог, академик Кузеев Раиль Гумерович тыге шотла: Калмаш – байлар башкир тукымын кум йыжы‰ гыч иктыже. А Калмаш мут тыге умылтаралтеш: шуко ойлышан, шала умша, пайдадыме. Туге гынат ме, лудшо-влак, С.Я. Черныхын версийже дене келшена. Тудо тыгак миен лектеш, нунын илыш-йўлашт, культурышт ял ден селам ыштымаш гычак тў‰алын. Мутлан, Сылвий ял мурызо-влак дене чаплана, Амчемучаш – уста гармончо-влак дене. А те кузе шонеда, Калмаш ял мо дене чаплана? Чын. Мотор, ару, волгыдо пєрт-влак дене. Тидым ме ялын кумда уремже-влак дене ошкылмо годым шке шинчана дене ужна. Тидыже моткоч куандара, Калмаш ялыште пєрт-влакым чо‰ат. Пуйто ял калык икте-весышт коклаште та‰аса: кєн пєртшє сайрак да моторрак лиеш. Ке‰ежымсе леве йўр деч вара по‰го семын я ик уремыште, я вес уремыште кызытсе жаплан келшен толшо, ик але кок пачашан, мансарде, чевер балкон, веранде дене пєрт-влак «шочыныт».

Чыланат паледа, тыгай кугу да мотор пєрт-влакым чо‰аш окса кўлеш да шагал огыл. А Калмаш ялыште илыше калык йолагай огытыл, нуно пашам тыршен ыштат, оксам ыштен налаш манын, чыла йєнымат муыт. Фермер, предприниматель улыт, шке озанлыкыштым вия‰дат. Шукышт район, республике деч єрдыжтє тыршат, вахте йєн дене пашам ыштат. Пўжвўд дене тыршен ыштен налме оксам тыш да туш огыт кышкылт, пайдалан, пєртым чо‰аш кучылтыт.

У пєрт-влакым ончен лектын, ме иктышкыже пуралт лекна. Палыме лийна. Пєртын озашт Головкомыт: Саша ден Дина. Мемнан лудшына-влаклан нуно творческий айдеме семын палыме улыт. Динан пелашыже – Саша, райрўдє Культура пєртыштє звукорежиссер лийын пашам ышта, а озавате – Калмаш ялысе библиотекым вуйлата. Ялыште ик пайремат Дина Головко деч посна ок эрте. Тудо о‰ай, творческий конкурс-влакым эртара, кидпаша кружокым вуйлата да молат. Икманаш, тиде уста ўдырымашын пашаж нерген шуко ойлаш да возаш лиеш. А кучывечыштыже могай гына пеледыш ок куш!

Мутланымаш деч вара ме пален нална: Головкомыт еш «Эн сай калык кудывече» конкурсышто участвоватла. А тудыжым районысо «Эрвел Марий» общественный организацийже ыштен.

Ты чапле еш дене чеверласыме годым ме нунылан пиалым, порылыкым, тыгак конкурсышто се‰ымашым тыланен кодна.

…Калмаш. Мемнан районышто поро йўлашт дене чапланыше ял ден села-влак ятыр улыт. Кажныже шке семынже ойыртемалтеш. Чыла тидым ужын гына моштыман. Мут толмашеш, тений «Башкортостан Республике муниципаль образований Совет» ассоциаций «Эн мотор села» конкурсым увертарен. Чаманен каласаш логалеш, Калмаш да мемнан район гыч моло ял-влаклат ты спискыште уке улыт. А ты мотор ял эн сай лўмлан та‰асен кертеш ыле. Вет конкурсын тў‰ критерийже – чо‰ымаш, культура илыш да йўла-влак. А тидыже Калмаш ялыште уло.