Башкир аграрий – Москва оласе «Шӧртньӧ шыже» выставкышке миеныт

Мемнан район гыч Егор Зайнитдинов ден Валерий Яшкин Россий ялозанлыкын ик эн кугу событийыштыже участвоватленыт

9 гыч 12 октябрь марте Москва олаште ВДНХ территорийыште Российысе «Шӧртньӧ шыже» агропромышленный 21-ше выставке эртен. Тудым Россий Федераций ялозанлык министерстве организоватлен.

Республике ялозанлык министерстве кузе увертара, Башкортостан поро йӱла почеш ик эн мотор да сай экспозицийым ончыктен. Тылеч посна выставкым иктешлыме деч вара регион эн шуко медальым – 171, сеҥен налын, тышеч 95-ше – шӧртньӧ.

Башкортостанын делегацийжым республике вуйлатыше Радий Хабиров вуйлатен. Участник-влак коклаште мемнан кундемнан шочшыжо-влак Егор Камитдинович Зайнитдинов, «Восход» СХК-ын агрономжо ден Валерий Яковлевич Яшкин, Калмаш ял гыч фермер, лийыныт. Выставкын кузерак эртымыже, ялозанлык пашаеҥ-влакын Москва олаш кузе коштын толмыштым ме нунын дене вашлиймаште пален нална.

– Поро кече, таче ме тендан Москва оласе ялозанлык выставкыш коштын толмыда нерген кутырынена. Тиде выставке ий еда эртаралтеш. Чынжым каласаш гын, тушко чыланат огыл логалын кертыт. Мемнан районысо ялозанлык пашаеҥ-влак кокла гыч молан лач тендам ойырен налыныт?

Валерий Яшкин:

– Поро кече. Мемнан районышто ятыр ялозанлык пашаеҥ тырша. Мыйын шонымаште, тушко шукыжым колташ лиеш ыле. Молан? Вет ялозанлыкыште цельыш шуаш тыршыше еҥ-влак пашам ыштат, нуно шке пашаштым мучаш марте шукташ тыршат. Ме паша деч посна огына шинче. Киндымат погаш кӱлеш, вольыкымат жапыштыже пукшыман. Тений мыланем выставкыш каяш темлышт, мый тидын дене кӧнышым.

Егор Зайнитдинов:

– Тидыжым ме огына решатле. Мыланем ялозанлык пӧлка управлений гыч йыҥгыртышт. Мый келшышым.

– Те иктаж-могай продукцийым ончыктышда? Выставке нерген шке шонымашдам каласкалыза?

Валерий Яшкин:

– Чыла тидым шке шинча дене ужаш кӱлеш. Мемнан республикына икымше гана «цифрыште» шке сеҥымашыштым ончыктен. Вольыкым учетыш шогалтыме шотышто шке разработкыштым да цифровой ветеринар служба институтым ыштыме шотышто шке шонымашыштым REGAGRO компаний ончыктен. Тудын регионысо ялозанлыкыште цифровизаций шотышто опытшо кугу. Ида ӧр, мемнан республикыштынат тыгай уло.

«Башкир-Агроинвест» ООО шке пасулаштыже кушкылым ончен куштымо управленийын электрон системым шыҥдарыме нерген ончыктен, а Таврос компанийын вольыкым ончышыжо-влак цифровой фермер-двойникым ыштыме шотышто проект дене ӧрыктареныт.

Икманаш, выставке ныл кече шуйнен. Мероприятий профессиональ отрасльлан, рӱдола калык ден унамытлан эртен. Москва олан рӱдыштыжӧ, Йошкар площадьыштыже, гастрономический фестиваль почылтын, тыште чыла эл гыч лулен ялозанлык производитель-влак участвоватленыт. Чылажымат шке шинча дене ужаш, продуктым тамлен ончаш, налаш лийын.

Егор Зайнитдинов:

– Кажне регион шке продукцийжым ончыктен. Икманаш, кӧ мо дене поян. Вес эллашке ужалыме продукций дене палыме лийна, ялозанлык территорийым вияҥдыме проект-влакын презентацийыштым ончышна. Тыгак региональ бренд дене палыме лийна. Выставкыште тыгак кызытсе ялозанлык технике, племенной ӱшкыж-влак лийыныт. Технике нерген поснак шуко ойлаш лиеш. Ик мут дене каласаш гын, ноу-хау. Чынжым мый агроном улам, сандене моло регионлаште пайдаланыме тӱрлӧ химий, ешартыш дене интересоватлалтынам. Щелковский агрохимын пашаеҥже-влак дене мутланышым. Тудо Российыште пестицид-влакым ыштен лукшо ик эн кугу производитель улеш.

– Те технике нерген каласышда. Кузе шонеда, мемнан мландыште тыгай технике иктаж-кунам пашам ышташ тӱҥалеш мо?

Егор Зайнитдинов:

– Тыгай технике мемнан районыштат уло: Бикмурзин КФО-што, «Восход» СХК-ште, «ИТС-Агро» ООО-што, «Победа» ООО-што.

Валерий Яшкин:

- Мыйын шонымаште кугыжаныш полшымо дене гына тыгай техникым налаш лиеш. Тудо моткоч шергакан. Кызыт чылажат оксалан эҥерталтеш: техникат, запас ужаш-влакат, топливат оксала налылтеш. А теве ялозанлык продукций шулдештеш.

– Теве те ойледа, районышто чылаштынат огыл у техникышт уло. Тыгак ялозанлык сатулан ак ӱлыш. Тугеже тиде паша дене заниматлалташ кӱлеш мо?

Валерий Яшкин:

– Кӱлеш. Кеч мемнан дене кызытсе жаплан келшен толшо технике уке гынат, ме эрдене эрак кынелына, пычкемыш дене малаш возына, пасуштак кочкына. Но ме да мемнан икшывына-влак шкенан сатум кочкына. Шӧр, шыл, торык – чыла шкенан. Вет кевытыште мом ужалат, чылаж годымак терген от шукто. Ме шкежат изына годым шкенан кечшудым, киндым, шӧрым, ӱйым кочкынна. Кеч неле гынат, ме ончыкылык, самырык тукым нерген шонена. Ялозанлык деч посна нигузе ок лий. Тудо мемнам чыланамат пукша. Мемнан икшывына-влакат мемнан кыша денак каят манын, ӱшаныме шуэш.

Егор Зайнитдинов:

– Ялозанлык мыланем – чыла. Тиде мыйын илышем. Вет мый ончыч нефтяник лийын тыршенам. А тушто пашадарат кугу. Но окса чылажымат ок решатле улмаш. Мый палем, ялозанлык тиде мыйын.

– Валерий Яковлевич икшыве-влак нерген каласен кодыш, а кӧ тыланда пашаштыда полша?

– Мыланем кугу полышым ешем ончыкта. Ватем, Елена Сапиевна, кок ӱдырем да эргым. Икшыве-влак кугемыныт, воктенем эргым, чыла ӱшан тудлан гына. Егор Камитдинович семынак мыят вес сферыште тыршенам. Армий деч вара ик жап колхозышто тракторист лийын ыштышым. Но сай илышым кычалаш шонен, «Бассельмаш» заводыш пашашке пурышым. Тудо ялозанлык техникым луктын. Но садак ик жап гыч шочмо ялышкем пӧртыльым. Трактористат, машина дене лӱштышӧ операторат, землемерат, страховой агентат лийын ыштышым. Кунам колхоз-влак шаланаш тӱҥальыч, ялыште кевытым почаш лийым. Вара гына ватем дене кресаньык-фермер озанлыкым почна. Ешем деч посна мыйын нимат миен ок лек ыле. Лач ешем веле мыйым ончыко каяш таратен шога.

Егор Зайнитдинов:

– Мыят тыгак шонем, ешын полышыж деч посна ялозанлыкыште нигузе ок лий. Ме пашашке эрденак каена да йӱдым гына манаш лиеш, пӧртылына. Еш мыланна кугу полышым ончыкта. Мыйын эҥертышем – ватем Гульнара Джалиловна, Эмиль эргым, Диана ӱдырем. Нунын верч мый тыршем.

– Выставке деке пӧртылына. Тыланда тудо иктаж-могай пайдам пуэн мо?

Валерий Яшкин:

– Тушто мыланем чылажат у лийын. Тыште ме выставкын моло участникше-влак дене мутланышна, икте-весынам шкенан опыт дене палдарышна, Российысе тӱрлӧ регион гыч погынышо еҥ-влак деч каҥашым нална. Мыланем Москвашке миен толаш полшымыштлан район администрацийын ялозанлык пӧлкажлан кугу таум каласем.

Егор Зайнитдинов:

– Тиде ныл кечыште мый шке пашам деч каналтышым. Выставке деч посна мый музейыш, Кремльыш мийышым. Вет ме кажне гана Москвашке миен огына керт. Мыланем Кремль полатыште Ялозанлык пашаеҥ-влакын кечыштлан лӱмдалтше концертым ончаш пиал шыргыжале. Тиде концертыш делегацийын чыла участникшат логалын огыл.

– Меат тендан верч куанена. Ялозанлык идалык мучашке лишемеш. Тек тендан пашаштыда да илышыштыда куанле тат-влак шукырак лийышт. Тыланда тазалыкым да чыла сайым гына тыланен кодына. Оҥай мутланымашланда кугу тау.