Калтаса дознаватель-влак 57 уголовный пашам мучашыш шуктеныт

Следователь, уголовный розыскын оперативникше, спецподразделенийын боецше-влак нерген шуко книгам возымо, фильм-влакым сниматлыме. А теве дознаватель-влак нунын тӱҥ геройышт шуэн лийыт. Кеч дознанийын пашаже следственный дене икгайрак. Дознаватель тугаяк следователь улеш. Тольык дознаватель-влак кугу огыл уголовный осал пашам тӱжваке луктыт – тиде еҥ погым толымаш, тӱрлӧ шолыштмаш, кучылт пытарыме оксам, тазалыклан тӱрлӧ степенян эҥгекым ыштымаш, хулиганитлымаш, пуштмаш дене лӱдыктымаш, толымаш, ондалкалымаш, автотранспортым шолыштмаш, йот элысе граждан-влакым закондымын регистрироватлымаш да молат. Икманаш, материальный да физический эҥгек дене кылдалтше пашам текшырат.

– Дознавательын пашаже следовательын гаяк, – ойла полицийын майоржо Марсель Рафисович Кагиров, Россий МВД-ын Калтаса районысо пӧлкажын дознаний группын вуйлатышыже, – тольык дознавательлан осал пашам тӱжваке вашкерак лукташ кӱлеш – 30 кечыште. Ты жапыште ме законно-обоснованный решенийым лукшаш улына. Тидын годым чыла процессуальный нормым текшырыман. Сандене паша шагал огыл. 9 тылзе жапыште ме 57 уголовный пашам текшыренна да судыш колтенна, шотлен лукташ гын, кокла шот дене дознавательлан 19 паша дене логалеш, республикысе показатель – 13,2.

Эше тидым палемдаш кӱлеш, мемнан пашаеҥна-влакын пашашт «изи» огыл. Ондак ме еҥ-влаклан полшаш тыршена. Вет кӧлан дыр иктаж-кӧн шулдо мобиль телефоным шолыштмашат кугу йомдарымашке лектеш. А хулиганитлымаш да толымаш – калык шургымашым нӧлталеш.

– Тыглай арифметический шотлымаш ончыкта, дознаний группышто кум еҥ пашам ышта.

– Мый дознаний группым 2016 ий гыч вуйлатем, тылеч ончыч тыште пӧлкаште дознаватель лийын тыршенам (правопорядкым аралыме органыште Марсель Рафисович 2003 ий гыч служитла, автор палемда). 1999 ий гыч дознаний службышто старший дознаватель, полицийын майоржо Зиля Зуфаровна Шайхинурова, кугу профессиональ стажан да усталыкан специалист тырша. Ме тудын деч шукылан тунемына. Полицийын лейтенантше Нурмухаметов Александр Аркадьевичат шкенжым ушан-шотан, вуйын шогышан пашаеҥ семын ончыктен, дознаватель лийын 2017 ий гыч ышта. Мемнан деке тудо судебный пристав службо гыч толын.

– Тыгак мемнан ветеран-влак нерген икмыняр мутым каласыме шуэш. Тиде Р.И. Иванов, В.Ш. Мурзабаев, Т.М. Зайникаев, нуно тӱрлӧ ийлаште дознаний пӧлкам вуйлатеныт. Тыгак Р.У. Фаткетдинов, Г.Р. Хафизова, Г.Р. Хасанова, А.Г. Муниров, Д.Ф, Ахатов дознаватель лийын пашам ыштеныт.

– Тендан практикыштыда уголовный пашам тарваташ але отказатлаш чӱчкыдынрак перна?

– Конешне, тарваташ. Вет тиде поснак неле осал пашам ыштыме ваштареш профилактике. Мутлан, пуштмаш дене лӱдыктымаш але кырымаш осал пашам налына. Тиде осал паша мӧҥгыштӧ начарын илыше ешыште тумам нӧлтымаш дене кылдалтын. Ты ешыште але оза, але озавате аракам йӱэш. Сандене тыгай случай-влак ынышт лий манын, лач тыгай осал пашам ыштымаш шотышто профилактикым эртарыман.

– Дознаватель-влак могай осал пашам шукырак тӱжваке луктыт?

– Тиде йӱшӧ вуя, ешыште тумам нӧлтымӧ дене кылдалтше осал пашам ыштымаш – кырымаш, пуштмаш дене лӱдыктымаш, шолыштмаш. Тыгак корно правил-влакым пудыртымаш дене кылдалтше осал паша-влак шукемыныт. Тиде наказаний деч вара айдемын йӱшӧ вуя руль воктеке угыч шичмыже.

Чот тыршымаш, ушан-шотан, чылан шонкален-вискален ыштымаш – тыгай лийшаш улыт дознаватель-влак, – тыге шотла Марсель Кагиров.

– А эше еҥ-влак дене пашам ыштен моштыман, – мемнан пашаштына айда-лийже манын ышташ ок лий, еҥ-влак мемнан аралышым ужшаш улыт, ойла тудо, мемнан кӱчык мутланымашнам кошартен.