Калтаса ужара
0 °С
Пылан
Все новости
Новости
10 шорыкйол 2020, 23:10

Калыкмут

Марий калыкын ойпогыжо тӱрлӧ жанрлан поян. Тушко йомак, муро ден такмак, тоштыеҥ ой-влак, тушто, калык пале, калыкмут, калык ойлымаш, калык модыш-койдарчык (комедий) да илыш йӱла дене кылдалтше ойпого (калык календарь, кумалтыш мут, тӱрлӧ ю шомак да молат) пурат. Таче ме тендам икмыняр калыкмут дене палдарена.

Самырык имньым туныкташ куштылго.
Сокыр чывылан чыла шыдаҥ.
Сӧснан вуйжо пура гын, капшат пура.
Сӧснам ӱстел коклашке пуртет гын, йолжымат ӱстембаке пышта.
Сулыкым шинчавӱд дене мушкын колташ ок лий.
Сурт кӧргӧ сомыл шинчалан ок кой.
Тагат тӱкан, да ӱшкыжым ок шого.
Тазалык – эн кугу поянлык.
Тау мут дене ужгам от ургыкто.
Тумо чараҥмеке веле, теле ажгынаш ок лӱд.
Тумыжо шоҥго да вожшо рвезе.
Уда еҥ порым ок шарне, сай еҥ осалымат монда.
Уда мланде уке, уда оза уло.
Ужаванат шке мурыжо уло.
Ужат-колат гын, йоледым чот пид.
Ушан тушман ушдымо деч сайрак.
Ушым кӱсын налаш ок лий.
Чакнышым комбат чӱҥга.
Чевер олма кӧргыштат шукш лийын кертеш.
Чодыраште йылме шагал кутыра.
Чомаже кочмо годым аваже игыжым нуленат темеш.
Чон пала да луктын ок каласе.
Чыве пеш ӧрда гын, мунчымыжым чарна.
Чыла ӱдыр сай, осал ватыже кушеч лектеш?
Чыта-чыта да кӱат пудешт кая.
Шагал манын ит лӱд; шуко манан, пытараш ит тӧчӧ.
Шала умша вуйым йомдара.
Шем пий – кочшыжо, ош пийлан йолаже.
Шкенжым саклышым, Юмат сакла.
Шопкеште олма ок шоч.
Шорык коваштым чийыше пире.
Шорыкым кӱташ пирым огыт тарле.
Шочдымо азалан тувырым огыт урго.
Шочмо ача-ава деч поро иктат уке.
Шочмо велыште вӱдшат эмла.
Шочмо-кушмо верым айдеме огыл, янлыкат огеш мондо.
Шочшо уке – ик ойго, шочшет уло – лу ойго.
Шошо пашам изи пашалан шотлет – шыжым кугун йоҥылыш лият.
Шошо шемкорак почеш толеш.
Шошым корем дене корем мутлана.
Шошым лум йымач тӱрлӧ паша лектеш.
Шошым от пӱжалт гын, телым от ыре.
Шӱртым иканаште кок вер гыч кӱрлаш ок лий.