Торасола ушкал фермыште кодший кажне ушкал деч 5 тӱжемат 400 килограмм шӧрым лӱштен налыныт

Мемнан районлан «Восход» СХК-ан вольык ончышыжо-влакын паша показательышт отрасльын чумыр историйжылан рекорд лийын кодеш. Совет жапыштат, туддеч варат районысо вольык ончышо-влак тыгай кӱкшытлашке шуын огытыл улмаш. Икмыняр доярке шке ушкал тӱшкашт деч 4 тӱжем утла килограмм шӧрым лӱштен налыныт. А ик тыгай ферме ныл тӱжем але вич тӱжем килограмм шӧрым лӱштен налже, тыгайже эше лийын огыл.

Шукерте огыл ме Торасола ушкал фермыште лийна да кузе тыгай сеҥымашке шуымыштым пален нална.

Кажне ийын – у объект

Озанлык пытартыш жапыште фермыште чоҥымо пашам намиенак шоген. Кажне ийын могай-гынат объект чоҥалтын, тоштыжым пужен ыштыме. Кодший тыгак вольык ончымо у корпусым нӧлтен шындыме. Ынде тыгайже фермыште кандаше лийын. Нунын дене пырля тыгак кормоцехым, силос ден сенажым оптымо яме-влакым да инфраструктурылан кӱлеш моло объект-влакымат чоҥеныт. Чыла кызытсе жаплан келшен толшо оборудований дене куралаҥдалтын, фермыште чыла пашам механизироватлыме, южик вере автомат ышта. Тыгак цифр технологийымат кучылтыт – вольык шогымо корпуслаште видеокамере-влакым шогалтыме, тушеч сигнал вигак тӱҥ зоотехник Иштирякова Гульнур Фаритовнан кабинетышкыже толеш. Технологий-влак дене пайдаланыме шотышто Торасола ушкал ферме республикысе моло ончылно кайыше ферме-влак деч нимо дечат вараш ок код.

Ушкалын шӧржӧ йылмыштыже

Тыгай шомак кызытат калык коклаште ила. Чынак, вольыкым ончымаш икмыняр фактор деч шога. Мыняр сай урлык ушкал ынже лий, тудлан олым ден вӱдым гына пуэт гын, конешне, шӧрым шагал налат.

Тӱҥ 1-ше стр.

«Восходышто» гын, тыге огыл. «Восход» СХК шурным ончен куштымаштат районышто эн ончылно улеш. Кажне ийын мланде пашаеҥ-влак уржа-сорла жапыште кӱкшӧ лектышым налыт. 2 тӱжем утла гектарыште поген налме пырче, вольыкым пукшашат, ужалашат сита.

Шошо агамат, уржа-сорламат эртараш нунын чыла техникат уло, тидын шотыштак кургым ямдылымат. Сандене пырчымат, кургымат, шудымат жапыштыже ямдылат. Шудым пеледме жапыште солен погат. Чыла пасу паша жапыштыже шукталташлан тӱрлӧ технике уло, нунылан начар игече лӱдыкшӧ огыл. Начар игечыште пырчым поген налыт гын, шурным коштымо агрегат уло.

Кажне кечын вольыкым пукшаш рационым ыштат. Тудым фермын кормовой цехыштыже ямдылат. Тышке склад гыч фуражым йоҥышташ тӱрлӧ пырчым кондат. Тиде – шыдаҥ, пурса, шож, уржа. Нуным кӱлеш пропорций дене вакш гоч колтат да тушко белок да тӱрлӧ витаминым, шӧнчалым ешарат. Комбикурго вартыш вигак «Хозяин» кормосмесительыш логалеш. Тудым колесан трактор дене ушкал-влаклан шалатат, тиддеч ончыч вольык кормушкыш сенажым але силосым оптат.

– Кажне вольык тӱшкалан ме посна кочкыш рационым ыштена, – каласкала кормоцехын опертаторжо Камиль Мухаматвалиев. – Тудым Гульнар Фаритовна шона да пеҥгыдемда. Кажныжым грамм марте шотла. Вакшыште лӱмын ыштыме счетчик уло, мый тудын дене комбикургым ямдылем.

Комбикургым кормосмесительыш пыштымеке, тушко эше вишкыде шекарушмен патокым ешарат. Тудо витамин семын кая.

Кажне кечын прицепан «Хозяин» ИСРК-12 кормосмеситель ферме мучко 5 рейсым ышта. Ончыч курго вартыш компонент-влакым пога, вара нуным вольык кормушкылашке шалатен лектеш.

Теве тыгай чыла шотыштак сай да пайдале кургым вольык-влаклан Торасола ушкал фермыште пукшат. Лӱштымӧ ушкаллан кечыште 50 килограмм дене кургым пуат. Сандене, лӱштышат тыште кӱкшӧ.

Кызытсе жаплан келшен толшо технологий дене

Механизаций, автоматизаций тиде – икте. Тыште чыла пашам тыгай йӧнышкӧ кусарыме манаш лиеш.

– Шӧр лектыш, конешне, кызытсе жаплан келшен толшо технологийлашке куснымылан кӧра кугемын, – каласкала озанлыкын тӱҥ зоотехникше Гульнур Иштирякова. – Кум ий ончыч ме кеҥежым вольыкым кӱтӱш лукмым чарнышна. Нуным отарыште шогыктена. Лӱштымӧ ушкал-влакым гына огыл, тыгак моло вольыкымат кӱтӱш огына лук. Тиддеч посна ме ушкал-влакым искусствено тӱжаҥдена. 2015 ий гыч фермыште ушкал-влак график почеш презылат. Ончыч кеҥежым шӧр лектыш кӱкшӧ лийын гын, телылан волен. Ындыжым гын идалык мучко шӧр лектыш ик уровеньыште улеш. Шӧрын качествыжат ок «тӧрштыл». Ончыч гын шӧрын нугыдылыкшо иземын. Фермыште шӧрым лӱштен налмаш, идалык жап дечат, игече дечат ок шого, лачшым чыла шкенан деч шога. Кузе ме нуным ончена, кузе пукшена.

Ушкалым идалык мучко отарыште гына пукшен шогымым районышто ончычат практиковатленыт.

Шылым ыштен налаш ӱшкыж-влакым пӱкшен ӧрдыктарена. А ындыжым шӧрымат шукырак лӱшташ тӱҥалынна. Мут толмашеш, тиде шукертак ала-кӧн ноу-хаужо огыл, а тӱнямбал тренд. Идалык мучко вольыкым ашныме да продукцийым ыштен налме шот дене кызытсе жаплан келшен толшо вольыкым ашныше чыла комплекс чоҥалтеш. Тидын годым «Победа» ООО комплексат, тудо Торасола ферме деч кок-кум километр тораште чоҥалтын да этап дене пашаш пуртат.

У комплекс дене чыла раш, тудо тӱҥалтыштак у производственный технологий-влаклан шотлалтын. А теве Торасола ферме тыглай озанлык ферме лийын. «Восход» озанлыкым вуйлатыше Дамир Ангамович Низамутдинов тудым кӱкшӧ уровеньыш нӧлталын. Вольыкым ашныме корпус-влакым оборудоватлыме, инфраструктура, производственный технологий да моло критерий-влакымат шотыш налаш лиеш. Ты пашаште тудын икымше полышкалышыже Гульнар Фаритовна Иштирякова лийын да улеш. Лу ий ончыч тудо, эше кӱшыл образований дене самырык зоотехник озанлыкыште ты пашалан тӱҥалын. Кузе ме ужына, кӱкшӧ результатлашке шуын. Гульнар Фаритовна зоотехнический пашам веле огыл намия, тыгак фермыште коллективым вуйлата. Коллектив тыште келшыше, пашам чумырген ышта. Вольыкым ончышо кажне пашаеҥ шке пашажым сай пала, тудын ончылно шындыме задачыжым шукта манын каласаш лиеш.

Пасушто шкетын воин отыл

Торасола фермыште производственный сеҥымашлашке шуымаш, тиде ик еҥын гына надырже огыл, а чыла пашаче коллективын. Тыште 30 утла еҥ тырша. Тиде зооветспециалист, ушкалым лӱштышӧ, вольыкым, презе-влакым ончышо, шӧр блокын операторжо, комбикурго цехын пашаеҥже да механизатор-влак. Нунын кокла гыч шукыжо уста пашаеҥ улыт, ӱмырышт мучко тыште тыршат. Кажныже шке пашаштыже кӱкшӧ классан специалист улеш манын пеҥгыдын каласаш лиеш.

Эртыше ийым иктешлымеке, машина дене лӱштышӧ мастер-влак коклаште Расима Камалетдинован паша результатше эн кӱкшӧ лийын. Тудо шке тӱшкажын кажне ушкалже деч 6 тӱжемат 100 килограмм шӧрым лӱштен налын. А тӱшкаштыже тудын шем-ола тукым гыч 50 ушкал. Тыгак шке пашаштышт тудын йолташыже-влак Алена Тимирзянова, Лариса Изергина, Ирина Яманаева, Ирина Апсаликова, Валентина Мингараева кӱкшӧ показательлашке шуыныт.

Презым, пашмак-влакым ончышо, ӱшкыж-влакым пукшен ӧрдыктарымаште оператор-влак удан огыл тыршат. ™шкыж-влакым пукшен ӧрдыктарымаште кечаш кокла нелгыт, мутлан, эре ик килограмм деч кӱкшырак. Вольыкым ашныше чыла пашаеҥ пашам тыршен ышта, вет нунын результатышт деч пашадар шога.

Торасола фермыште вольыкым ашныше-влак начар огыл пашадарым налыт. Сандене пашашкат кумыл шуын коштыт. Вет тыште еш дене тыршат. Мутлан, Фильюс Фархутдинов ӱшкыж-влакым пукшен ӧрдыктарымаште тырша, а тудын ватыже Ирина шочшо презе-влакым онча. Вате-марий Изибаевмыт уло. Стас Изибаев – механизатор, кормосместителян колесан трактор дене вольыклан кургым шалата, а ватыже Валя презе-влакым онча.

Презе гыч ушкал марте

Фермыште вольык чотым шукемдыме шотышто паша сай мия. Кузе кӱшнӧ палемдыме ыле, тыште искусственный йӧн дене тӱжаҥдат, талук мучко ушкал-влак презылат. Кызыт фермыште 356 ушкал, 110 пашмак, 360 ӱшкыж да тӱрлӧ ийготан 300 презе уло.

Шочшо презе-влаклан кугу тӱткыш ойыралтеш. Нунын корпусыштышт микроклиматат теплицын гай, тыгак ийготыштым шотыш налын пукшалтыт.

- Презе шочмеке, 1,5 шагат гыч лӱмын зонд дене икымше киш шӧр пукшалтеш, – ойлат презым ончышо-влак Светлана Хайбуллина ден Ирина Фархутдинова. – Варажым презылыше ушкал деч киш шӧрым ме холодильный камерыште аралена, тылеч ончыч тудым пукшаш йӧрмыжым лӱмын прибор полшымо дене пален налына. А икмыняр кече гыч презе-влаклан шӧрым пуаш тӱҥалына. Свежам огыл, а тувыргышо шӧрым пуена. Тудым лӱмын сыворотка дене тувыртат. Тыге нунын кочкышым шулыктарыме паша сай ышта, огыт пушкед.

Шочшо презе-влак, моло гаяк тӱрлӧ инфекций чер дене вашке черланен кертыт. Туге гынат Светлана Хайбуллина ден Ирина Фархутдинова презе-влакын тазалыкыштым арален кодаш тыршат да кум тылзе гыч нуным презым ончышо моло пашаеҥ-влаклан, ийгот шотышто вес тӱшкаш, пуат.

Вара ӱшкыж-влакым ойырат да пукшен ӧрдыктарымашке колтат, а пашмак-влакым лӱштымӧ ушкалым уэмдаш ашнат.

Продукцийым – потребительлан

Ий еда «Восход» СХК «Уфагормолзавод» пунктыш 4,5 тонн шӧрым колта. Тылеч ончыч тудым –4 градус марте лӱмын цистернылаште йӱкшыктарат. Перерабатыватлышын шӧр продукцийжым пастеризоватлыме шӧр, кефир, сыр семын республикыште илыше да пошкудо регионла гыч калыклан кумдан палыме. Торасола фермын пашаеҥже-влак ты продукцийлаште нунын паша ужашышт улмо дене кугешнат.

Ферме тыгак шылым ыштен налеш. Сутка еда килограммлан ӧрдыктарымаш – тиде кӱкшӧ результат. Шыл комбинатлан да частный предприниматель-влаклан ӱшкыж-влакым чонанек висыме дене 400 килограмм дене колтат.