Сад-пакчазылан

Шокшо эл гыч вашке шулдыран йолташна-влак чоҥештен толаш тӱҥалыт. Нуным садыш сымыстараш, тушко шырчык омартам сакаш кӱлеш мо? Вет илышын тӱрлӧ татыштыже садлан полшымат эҥгекым конден кертеш.

Киса – эн сай санитар. Кажне укшым тӱткын ончен, ик пушеҥге гыч весыш чоҥештылеш, пушеҥге тӱҥ мучко писын коштеш, шелше шӱмыштӧ шукшым, копшаҥгым, эсогыл тыгыде кага муным муын луктеш. Кайыкигым пукшымыж годым кочкышым поснак чот кычалеш. Кеҥеж гоч, орнитолог-влакын ӱшандарымышт почеш, ик мужыр киса 200 тӱжем копшаҥгым пытара. Тыге, 20 наре пушеҥгым эрыкта.

Шошым киса садыш толжо манын, пушеҥгылаш синичник-влакым сакедылаш лиеш. Нуно формышт да кугытышт дене шырчыкомарта деч изишак ойыртемалтыт. Киса пушеҥге тӱҥ пӱчкышым кӧргычман «пӧртым» эн чот йӧрата.

Шырычык садлан эҥгекым кондышо копшаҥгым (мутлан, слизень) веле огыл, пайдалыжымат (йылым) кочкеш. Кайыкиге-влакым пукшымо годым шырчыкшырчык копшаҥге ден личникшыже ӱмбак кержалтеш. Ик шырчыкомартан «озаже-влак» ик тургымышто кандаш тӱжем наре майский жукым пытарат. Шырчыкиге-влак кушмеке, садышке жапын-жапын веле толын лектыт. Тунам шоптырым, пуншоптырым, вишньым «погаш» полшат. Но шырчык деч пайдаже садыгак шукырак.

Пӧрткайыкат игыжым пукшымыж годым садыште шуко копшаҥгым пытара. Тыгак нужгайык (иман печым, тӱрлӧ вондерым йӧрата), ӱжӱвӱр, омыжгайык, эҥыжгайык, пембе, купсарси, кармыгайык, вырляҥге, уничликиса, вӱржнер пайдам кондат.