Коронавирус: кышкар-влакым (ограничений) кораҥдаш але эр

Республикыште ныл арян жапыште коронавирус дене черланыше-влак огыт шагалем.

Сандене, кузе Республике вуйлатыше Радий Хабиров БР Правительствыште эртыше оперативный погынымаште палемдыш, повышенная готовность режимым пушкыдемдаш негыз уке. Регионышто социальный учрежденийлаште карантин тыгак умбакыже шуйна, йоча лагерь ден йочасад-влакым 15 июльышто гына почаш палемдыме. Калык шуко коштмо верлаште, тыгак транспортышто, кевытлаште, кугыжаныш учрежденийлаште, предприятийлаште маскым чиен коштман да дистанцийым кучыман. Самоизоляций режим 65 ияш деч кугырак ден хронический чер дене оралынше еҥ-влаклан умбакыже шуйна.

Тидлан кӧра эше ик гана коронавирус инфекцийын симптомжо дене, тудын деч кузе аралалташ лийме нерген мыланна Башкортостан Республикысе Роспотребнадзор Управленийын Нефтекамскысе территориальный пӧлкажын специалист-экспертше Л.В. Ахмадуллина каласкалыш.

– Коронавирус инфекцийын симптомжо тиде – кап-кыл температур кӱзымаш, вашке нойымаш, кукшо кокыртыш. Южик пациентын нерже петыралтеш, насморк, фарингит лиеш. Нине симптом-влак эркын вияҥыт. Инфицированный южо еҥын нимогай симптомжат ок лий. Шуко еҥлан (80%)специфический эмлыме меропритяий ок кӱл, тудо шкеак паремеш. Куд еҥ гыч иктын гына чер пеш нелын эрта. Илалаше еҥ-влак, кӱкшӧ артериальный давлений, шӱм чер, шекар диабет дене орланыше-влак тиде тӱшкашке пурат. Кап-кыл темеператур кӱкшӧ, кокырыкта да шӱлаш неле гын, вигак медполшым йодман.

Чер айдеме деч айдеме деке кокырымо, тӱрвычмӧ годым логалеш. Кокырымо але тӱрвычмӧ годым чӱчалтыш (капля) предметыш логалыт. Тыгодым еҥ-влак предметым кучымо годым черланен кертыт. Тыгак черле еҥ деч 1 метр деч тораштырак лийман. Икманаш, социальный дистанцированийым шуктен толман.

– Айдеме коронавирус дене черле улеш, но тудын нимогай симптомжат уке. Тыгай еҥ деч черланаш лиеш мо?

– Вирус тӱҥ шотышто кокырымо але тӱрвычмӧ годым чӱчалтыш дене шарла. Айдемын нимогай симптомжо уке гын, тыгай еҥ деч черланен кертме лӱдыкшӧ шагал. Вес могырым ончалаш гын, шуко еҥын COVID-19 симптомышт пеш лушыкыдо. Тидыже чер тӱҥалтышыште лиеш. Тыге лийын, нимогай симптом деч посна (изиш гына кукшо кокыртыш уло) COVID-19 дене черле улшо еҥ деч черланен кертме лӱдыкшӧ садак уло.

– Луиза Вильдановна, эше ик гана ушештарыза кузе тиде чер деч шкем аралаш?

– Эн ончычак индивидуальный защите мерым шуктен толман. Киддам эре спиртан раствор дене обрабатыватлыза да шовын дене чӱчкыдын мушса. Молан тыге ыштыман? Кидыште вирус уло гын, тудым спиртан средстве дене обрабатыватлыме але шовын дене мушмо годым – кола.

Кокырышо да тӱрвычшӧ еҥ-влак воктеке лишке мияш ида тырше, дистанцийым кучыза. Кокырымо але тӱрвычмӧ годым нер да умша гыч изи чӱчалтыш-влак лектыт, тыгодым черле айдеме нуным йырже шара. Тыгай еҥ воктене улыда гын, теат черланен кертме лӱдыкшӧ уло.

Кертмыда семын кидда дене шинча, нер, умшадам ида тӱкале. Кид дене мом гына от кучо, вет тушто вирус лийын кертеш. Нуно ончыч кидыш логалыт, вара нерыш, умшаш да шинчаш. Тушеч тудо организмыш логалеш.

Тыгак респираторный гигиеным шуктен толман. Кокырымо але тӱрвычмӧ годым умшам салфетке дене петыраш тыршыман. Вара салфеткым вигак шолыман.

Молан тиде кӱлеш? Вирус изи чӱчалтыш гыч айдеме деке логалеш. Респираторный гигиене мерым шуктен толын, те воктен улшо еҥ-влакым тыгай чер – ОРВИ, грипп але COVID-19 арален коден кертыда.

Те шкендам удан шижыда гын, мӧҥгыштӧ кодса. Кӱкшӧ температур, кокыртыш да шӱлаш неле годым вашке гына медполышым йодман. Медполышым жапыште йодмо гын, медпашаеҥ тендам писын гына кӱлеш эмлымверыш колтен кертеш. Тыге те жапыштыже шкендам арален да моло еҥым черландарен огыда керт.

Могай ола ден районлаште коронавирус дене шуко еҥ черланыме спискым эскерен шогыман да тушко кайыман огыл. Тидым поснак илалше еҥ, диабет, шӱм да шодо черан-влаклан шотыш налман.

Ынде кӧ шукерте огыл (пытартыш 14 кече жапыште) COVID-19 чер шарлыме регионалшет лийын гын, тудо тыгай индивидуальный защите мера-влакым шуктен толшаш.

Те тазалык шотышто нелылыкым шижыда гын, пареммешкыда пӧртыштыда кодса. Тыгодым иктаж-кӧм кочкыш сатум кондаш але кевытыш миен толаш йодыда гын, маскым чийыза. Эмлымверыш ида мие, а врачым мӧҥгышкӧ ужыктыза.

Тендан кӱкшӧ температур, кокырыкта, тӱрвынчыкта, шӱлаш неле гын, вигак медицине полышым йодса, специалистлан кушто лиймыда, кӧ дене лиймыда нерген каласкалыза. Жапыште полышым йодмаш специалистлан тендам кӱлеш эмлымверыш колташ йӧным ышта.

Калтаса районышто коронавирус дене черланыше-влак шукемыт. 10 населенный пунктышто илыше еҥ-влакын результатышт положительный лийын. Районышто илыше ныл еҥ Нефтекамскысе эмлымверыште эмлалтыт. Нунын состоянийышт неле. Тӱҥ шотышто черле-влак тиде – илалше еҥ-влак. Шкендам да лишыл еҥдам аралыза.

С. Аркадьева ямдылен.