У пырчын икымше тоннжо «Восход» СХК-ын идымышкыже пурен

Районышто ик эн ончыч уржа-сорлам «Восход» ялозанлык кооперативыште тӱҥалыныт. Моло ийлаштат нуно псулашке шурным погаш эн ончыч лектыт ыле. Тидыже, очыни, поро йӱлашкак пура.

Нуно кокияш шыдаҥым погаш тӱҥалыныт. Озанлыкыште тудым 100 гектар кумдыкышто ӱдымӧ. Кок кече жапыште тудым самоходный косилке дене опытан механизатор Николай Исашев валоклашке солен пыштен да кок кечыште пырчым кум комбайн дене Алик Яндимиров, Валерий Байдемиров да Вячеслав Иманаев поген налыныт. Комбайн йымач шурным идымышке «КамАЗ» дене Сергей Камалов, «Вольво» авомашина дене Игорь Баймурзин, Алексей Ильчибаев шупшыктеныт.

– Кокияш шыдаҥ пеш сай лектышым пуэн, – ойла озанлыкын агрономжо Егор Зайнетдинов. – Кажне гектар гыч 36,4 центнер дене пырчым поген налынна. Вес ийлан кокияш шыҥадым 100 гектарыште гына огыл, 600 гектарыште ӱдаш шонена. Кокияш шыдаҥлан площадьым кугемдаш моткоч пайдале. Вольыклан фуражлан тудым кучылташ сай, ужалашат сайын кая, калык налеш, икманаш, йодмаш кугу.

Палемден кодыман, озанлыкыште кокымшо ий уржам йӧршеш огыт ӱдӧ. Уржам, конешне, ӱдыман, но тудын акше ӱлыш да курго шотыштат моло культура деч ятырлан ойыртемалтеш. Сандене, тудым ӱден, шуко парышым налаш ок лий. Тидлан кӧра шуко озанлык, кокияш уржа олмеш моло культурым ӱдаш тырша. Тӱҥ шотышто кокияш шыдаҥ ден тритикалем ӱдат. «Восход» тидын шотышто адакат ончылно улеш.

Тиде озанлыкыште уржа-сорла жапыште технологический план шотышто уым пуртынешт.

– Ынде мемнан черетыште пурсам поген налаш, – каласкала агроном Егор Зайнетдинов. – Тудым тӱҥ шотышто посна йӧн дене погат: валоклашке солен пыштат, кок-кум кече кошкен кия, вара гына погаш тӱҥалыт. Тений гын ме вес корно дене каяш лийна. Огына соло, а дисикацийым эртарена – гирбицид-влак дене кушкылым коштена. Тидым «Туман –2» опрыскиватель дене шыжыктена. Конешне, тыгай технологийым ме але икымше гана кучылтына, туге гынат чыла миен лектеш манын ӱшанен кодына. Тыгай технологийым мемнан пошкудына-влак, «ИТС-Агро» ООО, уржа-сорла годым, кучылтын. Нуно, тиде технологийым, шемшыдаҥ ден масляничный культура-влакым погымо годым кучылтыныт. Ме гын, пурсам тыгай йӧн дене поген ончена. Миен лектеш гын, ончыкыжымат тиде технологийым кучылташ тӱҥалына. Ялозанлык производство моло-влак семынак ик верыште гына огеш шого. У технолгий-влакым шонат да нуным пашашке колтат, у культура, у сорт-влакым шонен луктыт. Жап дене тӧр ошкылаш тыршыман. Кызытсе жаплан келшен толшо техникым налаш, у технологий-влакым кучылташ кӱлеш.

Ялозанлык пашаеҥ-влаклан 2 тӱжем 280 гектарыште шурным поген налаш кӱлеш. Тидын годым пурсам 453 гектарыште, икияш шыдаҥым 783 гектарыште, шожым 744 гектарыште, вике ден горчице вартышым 200 гектарыште. Горчицым озанлыкыште тений икымше гана ӱденыт. Рынкыште тудын акше кӱкшӧ. Лектыш сай лийшаш. Тудым сайын ужалат гын, озанлыкыште умбакыжат ӱдаш тӱҥалыт.

– Пырчан культур тений мемнан дене сай шочын, – ойла Егор Камитдинович. – Чыла культурынат лектыш сай манаш лиеш. Икияш шыдаҥым, мутлан, южик пасушто гектар гыч 40 центнер дене налаш лиеш. Ындыжым ончен-куштымо киндым сайын гына поген налаш кӱлеш. Озанлыкыште шурным погаш кӱлеш технике уло, поген налме пырчым кошташат, эрыкташат чыла агрегат уло. Кокияш шыдаҥым поген налмаш мыланна тӱҥ пашам тӱҥалме деч ончыч вийнам тергымаш гай ыле. Туге гынат, игечым шотыш налына. Сандене мемнан комбайнерна-влаклан полшаш эше Башкир МТС-ын Дӧртӧльӧ филиалже гыч ик комбайнерым ӱжна. Тудын «Нью-Холандше» пасушко лекташ ямде шога.

Озанлыкыште уржа-сорла дене пырля моло пашат шукталтеш. Механизатор-влак Юрий Изибаев ден Александр Байдимиров Т-150 трактор-влак дене люцерным ӱдаш пасум куралыт. 200 утла гектарым куралыныт. Нине пасулашке кокияшым ӱдаш тӱҥалына.

Тыгак вигак комбайн-влак почеш олымым погат. МТЗ-82 трактор-влак дене тудым Александр Шуматбаев ден Виталий Кудайметов рулоныш пӱтырат. Ямде рулон-влакым ферме оралтыш Сергей Байдимиров ден Руслан Ильбарисов шупшыктат. Олымым тӱҥ шотышто волык йымаке пышташ кучылташ тӱҥалыт.

– Кунам шурно лектыш сай, пашам ышташ кумылат нӧлталалт гына шога, – палемда Егор Камитдинович. – Мый шке пашаеҥем-влаклан ӱшанем. Ик ий веле огыл нунын дене пашам пырля ыштена. Шурным жапыштыже поген налына. Техникым ӱшанлын ямдылыме, пашаеҥ-влакын пашам ышташ кумылышт уло. Тидыжым уржа-сорлан икымше кечыж гычак ужаш лийын.

Ю. Шамсутдинов.