Калтаса ужара
-5 °С
Пылан
Все новости
Новости
30 Сентябрьыште 2020, 17:00

Берлиным авалтен налын, Белградым, Варшавым да Прагым утарен…

1945 ий 9 июньышто СССР Верховный Совет президиумын пунчалже почеш, тыгай медаль-влакым учредитленыт: «За взятие Будапешта», «За взятие Кенигсберга», «За взятие Вены», «За взятие Берлина», «За освобождение Белграда», «За освобождение Варшавы», «За освобождение Праги». Чылаже 7 медаль.

Чыла тиде правительственный награде-влак дене мемнан кундемнан шочшыжо, Нарат ялыште шочын-кушшо, Берлиным штурмоватлыше, III-шо степенян Чап орденын кавалерже Загит Закирович Закиров палемдалтын.
Военный службыш Загитым 1940 ийыште налыныт. Ик призывыште лийше рвезе-влак С. Манаев, Д. Колотов, Б. Япаров да К. Гареев Мӱндыр Эрвелыште артиллерийский частьыште служитленыт.
Сар тӱҥалме годым, мемнан кундемнан шочшыжо-влакын служитлыме частьым Москвам аралаш колтеныт.
– Москваш кайыме годым мемнан эшелонна 15 минутлан Янаул станцийыште чарналтеш, – возен шке шарнымаштыже Салай Манаев, тудо Изи Агытан ял гыч лийын. – Шинельым чиен вигак мый вокзалын перронышкыжо лектым, ала палыме еҥ-влакым ужам манын ӱшан лийын, но иктат пернен огыл.
Мемнан землякна-влак икымше боевой крещенийым Москваште налыныт. Вара нуно Курский дугаште кредалмаште участвоватленыт. Шуко вӱрым йоктарышан кредалмаште ойыртемалтмыжлан 86 №-ан приказ почеш, Загит Закиров «За боевый заслуги» медаль дене палемдалтын. Ныл тылзе гыч лӱддымӧ артиллерист «Отличник-артиллерист» знак дене наградитлалтын.
Орудийный расчет, тудын дене Загит Закирович тушманым талын да лӱддымын кырен, 5-ше артиллерийский Краснознаменный дивизийыш пурен, Ковел (Украина) олам утарымаште да Западный Бугым форсироватлымаште участвоватлен. 1944 ий кеҥежым боевой операцийлаште ойыртемалтмыжлан, шӱдӧ салтак-влак кокла гыч Закиров Загит 5-ше артиллерийский дивизийын командирже, артиллерийын генерал-майоржо А.М. Снегуровын 1944 ий 15 август деч пунчалже почеш, III-шо степенян Чап орден дене палемдалтын, а 5 сентябрьыште дивизийын командиржын подписьше дене отличник-артиллеристлан тауштымашым кучыктат.
Украинын икмыняр олажым утарыме деч вара дивизий Варшавым да Польшын территорийжым утарымаште участвоватла, I-ше Белорусский фронтын составше дене Восточный Германий гоч эртен Берлиныш кержалт пурымаште геройла кредалын.
1945 ий 16 апрельыште Берлин операций тӱҥалеш. Берлиным авалтен налмаште да рейстагым штурмоватлымаште мемнан тале земляк-артиллеристна-влак лӱдде кредалыныт. Топографический взводын командирже, сержант Байдемир Япаров 1945 ий 30 апрельыште рейхстагын кудымшо колоннышкыже йошкар знамям пижыктен да Ленин орден дене палемдалтын. Берлин деке лишеммаште тудын дене пырля служитлыше йолташыже Калит Гареев, тудо Васола ял гыч улеш, ойыртемалтын да шке подвигшылан Богдан Хмельницкийын орденже дене палемдалтын.
Берлиным авалтен налмаште участвоватлымылан 1945 ий 23 апрельыште 329 №-ан пунчал почеш, Загит Закировлан Главнокомандующий деч тауштымаш кучыкталтын, а 1945 ий 22 майысе 057/н №-ан БР ГГА-ын пунчалже почеш «За отвагу», варажым «За освобождение Варшавы», «За взятие Берлина», «За взятие Будапешта», «За взятие Кенигсберга» медаль-влак дене чапландаралтын.
Берлиным штурмоватлымын участникше, III-шо степенян Чап орденын кавалерже да моло медаль-влак дене палемдалтше Загит Закиров Сеҥымаш дене пӧртылын.
… 1945 ийыште Михаил Исаковскийын возымо легендарный военный мурыштыжо тыгай строка-влак улыт:
Салтак руштеш, шинчавӱдшӧ йога, Шукталтдыме ӱшаным ончыктышо шинчавӱдшӧ, А тудын оҥыштыжо йылгыжеш
Будапешт олам налмылан медальже.
Мемнан лӱддымӧ землякнан оҥыштыжат «За взятие Будапешта» медаль йылгыжеш.
В. Акиев.