Тиде профессий веле огыл, а мыйын илышем

Таче кокымшо классыште тунемше ўдыр ден эрге-влак пример-влакым решатлат, диктантым возат, произведений-влакым лудын да шке мутышт дене ойлат. Таче тудо йодышым пуа, а тунемше-влак вашешташ кидыштым шуят. Тыште, мутат уке, Юлия Александровнан – Кӧтерем школышто тўҥалтыш классым туныктышын – надырже. Шоналташ веле, эше ик ий ончыч гына ты изи йоча-влакым тудо лудаш да возаш туныктен.

– Икшывылан буквам да мутым возаш, лудаш да шотлаш туныкташ неле, – ойла 28 ияш стажан туныктышо. – Улыжат икымше туныктышо тидлан нуным туныкта, тунеммашын кўлмыжым да ты сомыл оҥай улмым, умыландара.

Юлия Патрикеева шкежат эше тыгаяк тунемше-влак улмыж годым туныктышо лияш шонен. Аваже Сайранова Анна Васильевна – математикым туныктышо лийын, ачаже Сайранов Александр Сайранович – физкультурым. Тудын чыла илышыже – тиде школ, сандене могай профессийым ойырен налме шотышто нимогай шонымаш лийын огыл. Чынжым каласаш гын, тунам аваже «Математикым туныктышо гына огыл» манын каласен, а ачаже – «Физкультурым туныктышо огыл». Тыге тудо тўҥалтыш класслам туныкташ лийын, Акмулла лўмеш Башкир кугыжаныш педагогика университетыште тунемын. Ты ийлаште туныктышо профессийым ойырен налмыжлан нимынярат ӧкынен огыл.

– Жапым пӧртылаш лиеш гын, мый нимом ом вашталте ыле, – умбакыже ойла туныктышына. – Вет икшыве-влак яндар шўм-чонан улыт. Нуно шке вий-куатышт дене мыйым зарядитлат. Чынжым каласаш гын, мыйын пашам – тиде мыйын илышем, икшыве-влак деч посна шке илышемым ом уж.

Тўҥалтыште самырык туныктышылан лўдыкшӧ лийын. Тунам тудо сай туныктышо, икшыве-влаклан йолташ лияш тыршен. Ты лўдыкшым наставник-влак Альфия Яжбулатовна, Тамара Михайловна, Татьяна Владимировна сеҥаш полшеныт. Тудын икымше классшат виян лийын. Лач нуно, икымше тунемше-влак Юлия Александровналан туныктышо лияш полшеныт да ончыкыжым тыршаш кумылаҥденыт. Чыланат ме палена, кажне туныктышын шке илыш позицийже, шке девизше уло. Юлия Патрикееван девизше тыгай: кажне тунемше – тиде личность, тудо личность семын кушшаш.

– Мыйын тунемшем-влак «Тиде мыйын школ» манын, ончыкыжым кугешнен ойлышт. Тыште шкеныштым пєртыштє улмышт гай шижышт, – палемда туныктышо.

Юлия Александровна шке пашажым да тунемше-влакым моткоч йӧрата. А сай туныктышо лияш мо эше кўлеш? Кузе ойлат, тунеммым, тунемше-влакым йєраташ кўлеш. Тидым тудо сай умыла да тыгак ышта. Кӧтерем школ директор Татьяна Бараш туныктышо нерген лач порын гына ойла.

– Поро кумылан туныктышо, шке пашажым сай пала, икшыве-влакым да пашажым йӧрата. Нунын верч ойгырта, полшаш тырша. Класс келшыше. Эше тидым каласаш кўлеш, Юлия Александровна икте-весылан полшаш туныкта. Шкежат кок чапле эргын авашт улеш. Полышым ончыкташ эре ямде улеш, – палемда Татьяна Михайловна.

28 ий ыштыме жапыште Юлия Патрикеева 200 утла тунемшым кокла звенош ужатен. Мемнан героиняна нунылан икымше шинчымашым веле огыл пӧлеклен, тыгак школым, предмет-влакым йӧраташ туныктен. Шке тунемшыже-влак дене тудо порын гына ойла:

– Икшыве-влак – кугу кў гай, нуно чыланат тўрлӧ улыт. А ме, туныктышо-влак – ошма, нуным пўсемдена. Лач ме илыш атым темена. Тыге икте-весынам темена. А икшыве-влак пеш сай психолог улыт, нуно чыла шижыт, чыла умылат, – ойла тудо.

Уста туныктышын мутшо почеш, пашаште чылажат лиеш.

– Кугыеҥ-влак дене нелылык лиеш, – палемда Ю. Патрикеева. – Пашам ышташ тўҥалмем гычак ик эн шучко омо конча, пуйто икшыве-влаклан тичмаш материалым пуэн, урокым кўлеш семын эртарен омыл. Ала мый дечем сайрак шинчымашым пуэн кертше айдемын верыштыже шинчем…

Тыгай шонымаш-влак чын туныктышын гына ушышкыжо гына толыт. Тугай туныктышын, кудыжо эн ончыч икшыве-влак нерген шона, нунын сеҥымашыштлан куана. А таче, профессионал пайрем деч ончыч, ме тудлан ойлена: «Те, Юлия

Александровна, шке верыштыда да чын туныктышо улыда. Тидым Тендам тунемшыда-влакын сеҥымашыштым ончалын каласаш лиеш.

О. Айгильдина.