Калтаса ужара
+13 °С
Пылан
Все новости
Новости
5 Шыжа 2020, 15:20

Ончылныда вуйнам савена!

«Туныктышо – неле пашам куштылгын ыштен кертше айдеме» - возен Р. Эмерсон. Тидын дене келшыде нигузеат ок лий, молан манаш гын, мемнан ончылнына эре тыгай туныктышо-влак лийыныт. Кажныжат могай гыныт надырым пыштен: иктыже поро мут дене корным виктарен, весыже сайым шонен вурсен гын, кумшыжо могай лийман огылым ончыктен. 11 ий школ парт коклаште, вара 5 ий вуз пырдыж коклаште шинчымашым погымо жапыште пеш шуко тӱрлӧ туныктышо-влак дене вашлийме. Южыштын лӱмыштат южеш шулен пытен. Но коклаштышт уло икмыняр, кудышт чонышто ӱмырешлан кодыт, кӧн вийже полшымо дене таче мыят туныктышо улам.

Нигӧ нигунам огеш мондо икымше туныктышыжым. А уло мо тыгай икымше туныктышо, кудыжым тунемшыже-влак эре поро мут дене гына шарнат, тачат йӧратат да пагалат? Да, тиде Ульяна Иргибаевна Тимирьянова. Лач тудын дек 2002 ийын ме, шым изи падыраш, шинчымашым налаш миен улына. Латныл шинчалан тунам изи Васола школ кугу полатла чучын, умша карен волгыдо кабинетнам шымленна. Тачат шарнена, 1 сентябрь, школ… Возенат огына мошто, лудынат огына мошто, классна гыч ала 2-3 йочам веле палена, а кажнынан вуйышто пӧрдын:«Мый гына нимат ом пале але нунат ручкам эше кучен огыт мошто?» Ульяна Иргибаевна чыла тыге куштылгын да мастарын ыштен: музык урокышто мурымына годым тудо мурызо огыл дыр шоненам, рисований урок годым сӱретче гай чучын, лудмаш уроклаште чыла произведенийлам пуйто наизусть пален, математике ден йылме урокла ала-кузе куштылгын эртеныт. Изи класслаште туныктышо дечын шуко шога – йочан тунеммаш дек кумылжо лиеш але уке, умбакыже шинчымашым шуараҥдаш вийже сита але уке – чыла тидым Ульяна Иргибаевна келыштарен кертын. Тудын пуымо дисциплиныже мыланна кугырак класслаште эре полшен, шоям ыштыде каласаш лиеш – шуко туныктымыжо тачат полшен шога (тиде шинчымашым налме могырым веле огыл, илыш философият). Поснак ойыртемалт шогеныт мемнан изи пайремна-влак. Календарь почеш эртаралтме мероприятий-влак нерген ойлыманат огыл – чыла кӱкшӧ уровеньыште эртен. А вет изи годым могай пайрем чот вучалтын? Кажне ньога шочмо кечыжым йӧрата. А мемнан классыште тидлан посна вер ойырымо ыле. Кажнына Ульяна Иргибаевна деч шерге пӧлекым налын, эре ала-мо ойыртемалтше лийын. Шочмо кечемлан туныктышем деч чевер аквариум кол-влакым мӧҥгышкӧ кондымем нигунам ом мондо! Тау, Ульяна Иргибаевна!
Ий эрта. Школ вургем иземеш. 2006 ийыште мемнан изи класс коллективна у ошкылым ыштен. Мыланна у школышко куснаш жап шуын. Павасола школышко лӱдынрак пуренна. У школ гына мо, у ял, шочмо пӧрт дечын торашке кечын йолын кум километрым тошкенна. Туныктышо-влакат шукемыныт, но коклашташт лийын икте – класс вуйлатышына. Анатолий Александрович дене пырля кугыгорныш каяш ямдылалтынна. Ала-кузе дыр пагыт пеш писын эртен. Ушеш чыла сайже гына кодын. Анатолий Александрович кажнына нерген чыла пален ала? Кызытат шарнем, иктаж-могай осал пашам ыштен колтена да, могай амал лийшаш дечат огына лӱд, а мом класс вуйлатышына каласа манын вожылын вученна. Но ме эртак шижынна, мемнам Анатолий Александрович нигунамат вурсаш огеш пу, могай ситуаций лиеш гынат – полша. Тудын мыскараже мыланна эре келшен, тачат шуко ойлымыжо мемнан коклаштына кызытат цитате семын коштеш. А мыняр сенымашышке мыланна шуаш полшен – шотленат от пытаре. Классна деч посна ик школ мероприятийат эртен огыл, чыла район, регион кӱкшыт конкурс да проект-влак сеҥалтыныт. Чыла тиде Анатолий Александровичын полшымыжлан кӧра, тудын мыланна ӱшанымыже полшен. Тау, Анатолий Александрович!
Шуко тунемше школ илыш дене чеверласаш огешат вашке. Амалже шуко, но тидын нерген огыл. Пытартыш кок тунемме ийын, 10 да 11 класслаште мемнан йӧратыме класс вуйлатыше-влак коклашке Лада Дмитриевна ушнен. Мемнан дене тудлан куштылгыжак лийын огыл. Тудо мемнан дене ондак предметник лийын, культур могырым вуйлатен шоген, лишыл еҥ да наставник семын ушеш кодын. Пырля ме литератур конкурслаште сеҥенна, концертлам ямдыленна, кумдан палыме еҥ-влак дене вашлиймаште лийынна. Шижде 11 класс гыч мемнам ужатымаште кугу рольым нале. Тау, Лада Дмитриевна!
Шукерте тендан дек унала миен огынал, ида ӧпкеле, тунемме йолташна-влак дене вашлийме годым тендан нерген эре поро мут лектеш, можыч тидым ончыктен гына огына мошто…
Поро шарнымаш дене 2013 ийыште Павасола школым тунем лекше выпускник-влак.