Отышто кумалтышлан ямдылалтмаш

Кугу кумлатыш-влак шошо, кеҥеж да шыже пагытыште эртат. Кумалтыш кечым тылзе кечышот дене онаеҥ-влак ончылгоч шотлат, калыклан увертарат. Тыглай кечын кажне айдеме шкевуя кумалеш, тўрлӧ пашам ыштыме годым пелештен шога.Ме Поро Ош Кугу Юмылан, кумда Сандалыкыште улшо Пўртўсын вийже ончылно вуйым савен кумалше да тауштен илыше калык улына. Садлан чон арулык дене, капкыл яндарлык дене кўсотышко каяш ямдылалтына. Кумалтыш деч ончыч кудывечыште, суртышто чыла эрыктена, вургемым шўалтен ошемдена. Кумалтыш кече деч вара шке ойӧрыжӧ уло – ик арня жапыште тыгайжым ышташ ок лий. Осыгечынже, Монча Кува-Кугызалан пелештен, мончашке олтен пурыман.Марий вургем ош тўсан. Ош Кугу Юмылан кумалше калыкын ош вургемым чийымыже Юмо мыланна аралтыш улмым ончыкта. Садланак кумалтышлан марий тувырым шўалтен ямдылыман. ™дырамаш-влак ош шовычым вуеш пидыт. Ожныракше кумалаш каяш лўмын посна вургемым ыштен чиеныт. Вес амал дене тыгай вургемым чиен огытыл.Ончылгоч палемдыман, могай Юмылан вуйсаваш кает. Чес-пєлеклан сортам, шергиндым, мелнам, туарам, комбым, лудым, тагам наҥгаяш лиеш. Чонан дене каяш шонышо еҥ кўсотышко 7-8 шагат эрденак миен шогалшаш. Вараш кодман огыл.Отышко пелен кўмыжым, совлам, пура коркам налман. Налза кагаз салфеткым – кочмеке, кўмыж-совласе кояжым йыгалтен-ўштылын, апашке колташ йӧнан. Яндар солыкым налза, кочкаш шичме годым мланде ўмбак шаралташ шотлан толеш.Кумалме годым мландышке сукалтен шинчаш изирак шартышым налаш кўлеш. Тудо арулыкланат сай, тыгак йўштӧ годым йолым арала.Кастене мончашке олтен пурыман але шудо вўдан ванным ышташ сай. Капым шўалтымеке, озавате Юмым пелештен, кинде да мелна руашым лугалта. Коҥгаште але духовкышто шергиндым, мелнам, туарам ямдыла. Пурам шолта, але мўй шорвам ышта.Суртоза саска сортам ямдылен шога. Сортажым кўсотышко тичмашнек намиен шукташ манын, шушлыкым ямдыла. Катлыше сорта дене кумалаш ок йӧрӧ, илышет пудырга маныт. Пєръеҥ кўзым ямдыла, нукта кандырам ышта. Чес-пӧлекым комдышко пыштен каҥгаяш йєнан. Тыгодым палыман – автобус дене кайыме годым кўварыш огыт шынде, яра мландышкат огыт шынде – кидеш кучен кайыман. Отышто комдым кож укш ўмбалан шындат.Эрдене лектын кайыме деч ончыч ош солыкым ўстембаке шаралтен, чесым пога, суртоза, сортам чўктен, Юмылан пелешта. Тиде наҥгайышаш сорта огыл, вес сорта, тидыже мӧҥгыштак кодеш. Кумалаш кайыме-толмо годым пешыже огыт мутлане, тўрлє вере пурен-лектын огыт кошт. Тыгай койыш кумалтышын ямжым йомдара маныт кугурак-влак. Тиде кече тўрыснек кумалтышланак лийже.Кажне отышто капка-влак улыт. Ик капка гыч пурлыкым пуртат гын, вес капка гыч кумалаш толшо калык пура. Кушеч шонет, тушеч пурымо сай огыл. Пурымо капкам шуко вере ош солык дене вўдылын шогалтат, тора гычынак коеш пурымо верже. Капка воктеке толын шогалмеке, вуйсавен, пелештен пурыман. Южо вере кўсото капка ончылан, сукалтен шогалын, чыла шотлан толжо манын, кумалын пурат.Арака пушан, арака йўшӧ кумалмашке толман огыл. Аяр йўшымат пырля кондаш огеш лий. Сай огыл. Отышто кугу йўк дене ойлыман огыл, кычкыраш, куржталаш огеш лий. Тамакым огыт шупш, фотоаппарат ден телефоным кучылтман огыл. Калык идалык мучко кумалаш шонен илен, ямдылалт толын – кумалаш мешаяш ида тошт. Тиде кугу сулык. Икшывым пелен конден улыда гын, шкем кучаш туныктен шогыза.Отышто пеледышым кўрыштман огыл, саскам, поҥгым поген коштман огыл. Шўкшакымат кышкыман огыл. Пўртўс Юмо арулкым йӧрата.Отышто те ужыда – ужар шаге воктене онапу ончылно шогышо карт-влак кажне толшо еҥ верч посна кумалыт. Теат тушко лишемза. Шаге ўмбаке сортам, шергиндым, мелнам, туарам шындыза. Надыр кўмыжышкӧ шке надырдам пыштыза. Тендан йодышым карт колыштеш да Юмын ончылно тендан верчын кумалеш. Варажым солыкым але шовычым онапу воктеке шкеак сакыза.Кумалтыш деч ончыч шагалрак кочман, лач тудо кечынже кумалтыш деч ончыч кочман огыл маныт кугурак-влак. Кертме семын тўгӧ лекман огыл. Тышке-тушко коштмо сай огыл.Кумалаш тўҥалме годым чылан веран-верышке шогалыт. Радамже тыгай: онапу ончылан, икымше радамже, онаеҥ-влак шогалыт, кокымшо радамже - пӧрьеҥ-влак шогалыт, варажым ўдырамаш да йоча-влак. Икте-весыж деч йоҥгыдыракын шогалман, сукалтен шичме годым ваш-ваш кид-йол дене логалман огыл.Чыла мучашлымеке, йол йымалсе кож лўсым тул воктеке намиен пыштыза. Варажым полышкалыше-влак тудым апашке пыштат. Кумалтышым эртыше онаеҥ-влаклан тауштен, кид кучаш ида мондо. Нуно мемнан верчын моткоч кугу пашам ыштен шогат. Арня ончычак тўҥалын да арня лектышланат мемнан верч шогылтыт. Лектын кайыме годым капка воктене тауштен, вуйсавен кайыман.