Паша арам ок ышталт

Тиде кечылаште ме Калтаса ИКЦ-ын специалистше-влак дене пырля «Восход» ялозанлык кооперативыште лийна. Тиде озанлык районышто ончылно кайыше улеш. Шурным ончен куштымаште гын, тудым нигӧ ончылтен огыл. Тиде озанлыкын мланде пашаеҥже-влак кажне ийын паша та‰асымаште куснылшо кубокым сеҥен налыт. Кодший, мутлан, озанлыкын ик пасуштыжо икияш шыдаҥым гектар гыч 60 центнер дене поген налыныт, а шурнын кокла лектышыже 30 центнер дене лийын. Район историйыште але тыгай эше лийын огыл.

Мемнан мийыме кечын озанлыкыште ЗАВ-40 дене пурса нӧшмым калибрироватленыт. А машина-трактор паркыште механизатор-влак техникым техосмотрлан ямдыленыт. Нӧшмым машинист Илья Хайбуллин калибрироватлен, а эрыктыме агрегатышке тудым йот элыште ыштен лукмо погрузчик дене механизатор Сергей Байдимиров шупшыктен да бункерыш оптен. Кок пашазе да кок агрегат чыла нӧшмым калибрироватлен.

– Пурсан пытартыш партийже кодын, – ойла Илья Хайбуллин. – тиддеч ончыч икияш шыдаҥ ден шож нӧшмым калибрироватлен пытарышна. Ончыч ме тиде пашам шыжым ыштена ыле. Кодший озанлыкыште шурно лектыш кугу ыле, чыла идым шурно дене темын, калибрироватлыме нӧшмым нигушко опташ ыле. Лач январьыште веле нӧшмым калибрироватлаш вер ярсыш.

Илья Минзаирович – опытан машинист улеш. 1984 ий гыч идымыште тырша, пырчым эрыктыше тӱрлӧ машина, погрузчик-влак дене пашам ыштен. Нӧшмӧ-влакым калибрироватлен пытарымеке, Хайбуллин шокшо кече-влак шумеке, нуным протравливатлаш тӱҥалеш. Тиде пашаланат озанлыкыште кугу тӱткышым ойырат.

– Арамлан огыл, очыни, калыкыште мом ӱдет, тудым тӱредат, манын ойлат, – ойла озанлыкын агрономжо Егор Зайнетдинов. – Нӧшмылан кеч-кунамат ме кугу тӱткышым ойырена. Чӱчкыдын элитный нӧшмє-влакым налаш тыршена, шагал лектышым пуышо нӧшмым огына ӱдӧ, кажне ийын ӱдымӧ деч ончыч нӧшмє-влакым калибрироватлена, чер да копшаҥге-влак деч протравитлена. Сай лектышым налнет гын, чыла тиде пашам шукташ кӱлеш.

Тений шошым мом да мыняр ӱдаш шонымо нергенат Егор Камитдинович каласкалыш. Икияшым гына кок тӱжем утла гектарыште ӱдаш палемдат. Шыдаҥым 911 гектарыште, пурсам 425 гектарыште, 350 гектарыште шошыж, 195 гектарыште кукурузым, люцерным 100 гектарыште, нӧшмылан горчице ден викам 50 гектарыште. Седерат олмеш нине культура-влакым 150 гектарыште, ӱдышаш нӧшмат, ӱяҥдышат ситышын уло.

Озанлыкыште пасу-влакын лектышвийышт сай лийже манын, кугу тӱткышым ойырат. Тидын нерген ик факт пеш сай ойла – тыште седератым кучылтыт да тудлан 150 гектарымак ойырат. Чаманаш веле кодеш, моло озанлык-влак тыге ыштен огыт керт. Молан манаш гын, тидлан окса шуко кая да тудым вашке пӧртлташ ок лий, икмыняр ий гыч веле тудо озанлыкыш оксам пурташ тӱҥалеш. Тыгак тыште кажне ийын пасулашке терысым луктыт, тидлан лӱмын трактор орвам налыныт. Тудо шкеак пасушко терысым кышка.

Керей воктенысе пасу-влакын лектышвийышт ончычат сай лийын. «Восход» ялозанлык кооперативын пашаеҥже-влак тиде показательым эше кӱшкырак нӧлталыныт.

Шошо агалан озанлыкыште технике ямде. Олмыктымо пашам эше октябрь-декабрьыштак шуктеныт. Кызыт чыла техникым техосмотрлан ямдылат, тудыжо озанлыкыште 20 мартыште эрташ тӱҥалеш.

– Икияш культурым ӱдашлан ме чыла пасум шыжымак курална, – ойла агроном Егор Зайнетдинов. – Вӱдыжгым петырымаште кум Т-150 ден ДТ-75 кок гусеничный трактор тыршаш тӱҥалыт. Тыгак шукияш шудым да 571 гектарыште кокияш шыдаҥым тырмалаш МТЗ-82 кум тракторым кучылташ шонена. Кок кугу «Бюлер» трактор да ӱдымӧ «Хорш» комплекс дене шурным ӱдаш тӱҥалына. Кукурузым лӱмын ыштыме сеялке дене МТЗ-82 трактор дене ӱдаш шонена. Эше ик агрегат седерат ден люцерным ӱдаш кучылталтеш. Шошылан могай пашам ышташ кӱлмым палемдыме. Чыла паша план почеш шукталтеш. Ынде пасула гыч лум кайымым вучена.

Эртыше ийлаште «Восход» ялозанлык кооперативын мланде пашаеҥже-влакын пашашт сай лектышан лийын. Теният нунын лектышышт начар ок лий манын, ӱшаныме шуэш.

Ю. Шамсутдинов.